Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë shpallur të premten 13 individë dhe një entitet si të padëshiruar, pas përfshirjes së tyre në organizimin e kremtimit të Ditës së Republikës Serbe në Bosnjë dhe Hercegovinë, një ngjarje e cila është shpallur jokushtetuese nga institucionet e vendit dhe është dënuar nga shumica e shteteve perëndimore.
Departamenti amerikan i Shtetit i ka referuar këtyre veprimeve si mbështetje të një agjende secesioniste, veçanërisht të politikës të udhëhequr nga Presidenti i Republikës Serbe, Milorad Dodik.
Kremtimi i 9 janarit, dita që shënon shpalljen e krijimit të shtetit të serbëve të Bosnjës në vitin 1992, ka nxitur kritika të shumta dhe kundërshtime nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian. Sipas Departamentit të Shtetit, kjo datë simbolizon përpjekjet e vazhdueshme të Dodikut për të minuar Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit, një akt që ka garantuar paqen dhe stabilitetin në rajon pas luftës tragjike të Bosnjës.
Në një deklaratë, Departamenti amerikan tha se këto kremtime, që bëhen për të përkujtuar ndarjen e Bosnjës në vitin 1992, janë veprime që kërcënojnë integritetin territorial dhe stabilitetin e Bosnjë dhe Hercegovinës, duke minuar institucionet kyçe të vendit, përfshirë Gjykatën Kushtetuese dhe autoritetin e Përfaqësuesit të Lartë.
Po ashtu, njoftohet se shtatë individë të shpallur të padëshiruar kanë luajtur një rol të rëndësishëm në planifikimin dhe organizimin e kremtimeve për vitin 2025. Departamenti i Shtetit gjithashtu ka përmendur pesë individë të tjerë dhe një entitet, të cilët janë pjesë e një rrjeti financiar të lidhur me Milorad Dodik dhe familjen e tij.
Sipas informacionit të ofruar, Dodik ka shfrytëzuar pozitën e tij zyrtare për të krijuar pasuri përmes kompanive të lidhura me të dhe familjen e tij, ndërkohë që ka përdorur bashkëpunëtorë të besueshëm për të fshehur gjurmët e aktiviteteve të tij dhe për t’u shmangur nga sanksionet amerikane.
Kremtimet e 9 janarit, që shënojnë ditën kur serbët shpallën krijimin e shtetit të tyre, janë vazhdimisht të kontestuara për shkak të ndikimit të tyre në përpjekjet për të minuar unitetin e Bosnjës dhe proceset e paqes që ndihmuan në mbylljen e luftës.
Dodik, i njohur për mbështetjen e tij të hapur për politikën pro-ruse, ka bërë thirrje të shumta për shkëputje nga Bosnja, duke sfiduar sanksionet e ndërkombëtare ndaj tij për qasjen e tij të kundërshtueshme politike.
Vendimi i Shteteve të Bashkuara për të shpallur këta individë dhe entitet të padëshiruar është një hap tjetër në një seri sanksionesh të drejtuara kundër atyre që Shtetet e Bashkuara e shohin si kërcënim për paqen dhe stabilitetin në rajon. Ky veprim vjen pas zgjerimit të urdhërit ekzekutiv të Presidentit amerikan Joe Biden për Ballkanin Perëndimor, që parasheh sanksione për individët dhe entitetet që janë përfshirë në minimin e marrëveshjeve të paqes.
Përfundimisht, ky vendim thekson angazhimin e Shteteve të Bashkuara për të mbrojtur stabilitetin dhe sigurinë e rajonit të Ballkanit, duke kundërshtuar çdo përpjekje për të minuar paqen e arritur me shumë mund dhe sakrifica pas luftës në Bosnjë.