Gazeta italiane “La Repubblica” ka botuar një reportazh mbi krijimin e shtetit sovran të Urdhrit Bektashi në Tiranë, një ngjarje që ka tërhequr vëmendjen e shumëkënd, si për historinë e pasur dhe të trazuar të bektashizmit në Shqipëri, ashtu edhe për përpjekjet e kryeministrit Edi Rama për ta institucionalizuar këtë komunitet.
Sipas gazetës, ky komunitet fetar, i cili ka kaluar periudha të vështira, si persekutimin nga Ataturku në Turqi dhe nga Enver Hoxha në Shqipëri, ka një marrëdhënie të veçantë me kryeministrin shqiptar, i cili tani ka shprehur dëshirën për t’i dhënë këtij urdhri një Seli të Shenjtë, një hap që mund të bashkojë fenë dhe demokracinë.
Gazeta përshkruan një panoramë të veçantë të vendit ku do të ndërtohet ky shtet simbolik, ku kupola e tempullit madhor të bektashizmit, Odeoni, shfaqet mes malit të Dajti dhe lagjeve të vjetra të Tiranës. Aty, Baba Mondi, një nga liderët e komunitetit, i ofron vizitorëve të tij çaj, kafe dhe raki, në një hapësirë që mund të bëhet një “Vatikani mysliman”, sipas përshkrimit të gazetës italiane. Kjo Seli mund të bëhet shteti më i vogël në botë, duke ofruar një ambient të qetë dhe mistik për besimtarët dhe vizitorët.
Në një hap të guximshëm, kryeministri Rama kërkon që të sigurojë sovranitetin shtetëror për Urdhrin Bektashi, duke përfshirë dy hektarë tokë të kultivuar me livadhe, trëndafila dhe ullinj. Avokatët e tij janë duke punuar për të hartuar një projekt të detajuar që do të përkufizojë statusin dhe funksionin e këtij territori të veçantë, të mbushur me histori dhe tradita të rëndësishme fetare.
Bektashizmi
Bektashizmi, që ka origjinën në shekullin e 13-të, ishte një fe që përqafuan shumë nga elitër ushtarake osmane dhe që u përhap në shumë rajone të Azisë Perëndimore. Pas krijimit të Republikës laike të Turqisë nga Ataturku në vitet 1920, bektashinjtë u detyruan të largoheshin dhe shumë prej tyre gjetën strehim në Shqipëri, ku morën pjesë aktive në luftën për çlirimin kombëtar. Në këtë periudhë të vështirë, teqetë e manastiret e bektashinjve u bënë baza të fshehta për ruajtjen e librave dhe kulturës shqipe, në një kohë kur përdorimi i gjuhës shqipe ishte i ndaluar nga regjimi komunist.
Në vitet e diktaturës së Enver Hoxhës, bektashinjtë përjetuan persekutime të egra. Teqetë e tyre u shkatërruan dhe pasuritë u sekuestruan. Pavarësisht këtyre shtypjeve, ata vazhduan të praktikonin besimin e tyre në mënyrë të fshehtë, duke ruajtur traditat dhe besimin që ka mbijetuar edhe në ditët e sotme. Sipas vlerësimeve, aktualisht 5 deri në 10% e popullsisë shqiptare identifikohen si bektashianë, një komunitet që ka një ndikim të rëndësishëm në shoqërinë shqiptare.
Propozimi i Ramës
Propozimi i kryeministrit Rama për t’i dhënë më shumë sovranitet dhe mundësi këtij komuniteti ka marrë mbështetje nga shumë grupe të ndryshme. Megjithatë, disa kritikojnë këtë nismë si një tjetër tentativë për të fituar popullaritet, ndërsa të tjerë janë më të kujdesshëm, duke e parë këtë si një mundësi për të krijuar një urë bashkëpunimi dhe paqeje mes grupeve fetare në Shqipëri. Përfaqësues të komunitetit sunit, që përbën shumicën e besimtarëve në vend, kanë shprehur mendime të përziera për këtë nismë, duke theksuar rëndësinë e moderimit dhe bashkëjetesës paqeje mes besimeve të ndryshme.
Myftiu i Shqipërisë, Bujar Spahiu, ka deklaruar se shteti i Shqipërisë është shteti i të gjithë qytetarëve dhe se ata janë përfaqësuesit e vetëm të fesë islame. Ndërkaq, ekspertët fetarë, si Ferdinand Samarxhi, e shohin këtë nismë të Ramës si një përgjigje strategjike ndaj rritjes së ekstremizmit dhe intolerancës fetare në botë. Për të, promovimi i një interpretimi të paqes dhe harmoni ndërfetar është një hap i rëndësishëm në përpjekjen për të ruajtur stabilitetin dhe unitetin në vend.
Kjo nismë, pavarësisht se po shihet nga disa si një veprim për të arritur synime politike, ka potencialin të bëhet një simbol i bashkëjetesës dhe respektit ndërmjet besimeve të ndryshme, duke ruajtur një traditë që e ka mbajtur Shqipërinë të bashkuar për shekuj me radhë.
