Ekspertët dhe qytetarët paralajmërojnë se ndërhyrja mbi Via Egnatia në Peqin rrezikon të zhdukë një pasuri unike historike e kulturore të Evropës.
Punimet e nisura nga Bashkia Peqin për një projekt të ri infrastrukture kanë shkaktuar reagime të ashpra nga intelektualë, historianë dhe mbrojtës të trashëgimisë kulturore. Kamera e televizionit Apollon, nën drejtimin e gazetarit Ndriçim Gjoshi, solli pamje tronditëse nga segmenti ku po ndërhyhet mbi rrugën antike Via Egnatia, një nga monumentet më të çmuara të historisë evropiane.
Arkeologë dhe ekspertë të trashëgimisë e kanë cilësuar këtë veprim si “një masakër kulturore” që rrezikon të fshijë përgjithmonë gjurmët e një rruge të shenjtë për historinë e kontinentit. Ata kujtojnë se mbi këtë rrugë kanë kaluar perandorë, kryqtarë, apostuj dhe filozofë, duke i dhënë asaj një vlerë të pazëvendësueshme.
Mes zërave të indinjuar, dëgjohet thirrja e hapur për të ruajtur identitetin historik të këtij rrugëtimi mijëravjeçar. Sipas tyre, nuk mjafton ta shohim si një gur të vjetër, por si një rrëfim të gjallë të së kaluarës që duhet mbrojtur me fanatizëm.
Apeli i tyre drejtohet qartë ndaj Qeverisë, Ministrisë së Kulturës dhe Institutit të Monumenteve të Kulturës për të ndërhyrë menjëherë e për të pezulluar punimet. Ata sjellin në vëmendje shembullin e Greqisë dhe Maqedonisë, ku kjo pasuri evropiane ruhet me rigorozitet, ndërsa në Shqipëri rrezikon të mbulohet me beton.
Një nga figurat më aktive në këtë betejë është studiuesi Auron Tare, i cili prej ditësh i kërkon institucioneve ndërprerjen e menjëhershme të ndërhyrjeve dhe garantimin e autenticitetit të rrugës. Sipas tij, shkatërrimi i saj do të ishte një humbje e pariparueshme për trashëgiminë tonë kombëtare dhe evropiane.
Banorë të zonës i janë bashkuar gjithashtu zërit të ekspertëve, duke theksuar se kjo nuk është vetëm çështje kulturore, por edhe një aset turistik e ekonomik që mund të zhvillojë rajonin. Ata shprehen të shqetësuar se mungesa e transparencës në projekt ka lënë komunitetin në errësirë.
Në opinionin publik po rritet gjithnjë e më shumë ideja se zhvillimi urban nuk duhet të vijë në kurriz të historisë. Ekspertët theksojnë se trashëgimia nuk është pengesë, por një pasuri që i jep identitet dhe vlerë çdo qyteti.
Debati rreth kësaj çështjeje pritet të ashpërsohet, ndërsa presioni mbi institucionet për të vepruar rritet çdo ditë. Të gjithë ata që e njohin vlerën e Via Egnatia kërkojnë një gjë të thjeshtë: mbrojtje, jo shkatërrim.
Mesazhi përfundimtar është i qartë: Via Egnatia nuk mund të trajtohet si një rrugë e zakonshme. Ajo është një monument i gjallë i historisë që kërkon kujdes dhe respekt, jo beton e harresë.
