Nga kulmet e arritjeve në bujqësi tek torturat e regjimit komunist.
Adem Beli, një prej agronomëve më të shquar të Shqipërisë, ka një histori që i përket jo vetëm bujqësisë, por edhe rezistencës dhe sakrificës ndaj një regjimi shtypës.
Rrëfimi i jetës së tij është një përzierje e arritjeve të mëdha profesionale dhe vuajtjeve çnjerëzore, duke nxjerrë në pah kontrastin e ashpër mes forcës njerëzore dhe brutalitetit shtetëror.
Ademi u diplomua si agronom në Universitetin e Tuluzës në Francë, në vitin 1939. Me kthimin e tij në atdhe, ai u angazhua si kryeinspektor i bujqësisë në Vlorë, duke kontribuar me njohuritë e tij në kultivimin e ullinjve dhe organizimin e stacioneve sinoptike. Përveç punës shkencore, ai mbështeti rezistencën antifashiste dhe u përball me pasojat e refuzimit për të bashkëpunuar me pushtuesit.
Në dhjetor të vitit 1946, jeta e tij mori një kthesë tragjike. U arrestua dhe u akuzua për tradhti dhe bashkëpunim me grupet opozitare. Në qelitë e Sigurimit të Shtetit, Ademi përjetoi tortura të rënda: rrymë elektrike në veshë, goditje brutale dhe qëndrime të zgjatura në biruca të mbushura me ujë. Në disa raste, e çonin në vende të panjohura, ku i vendosnin litarin në qafë, duke e kërcënuar me varje.
Pavarësisht vuajtjeve të tmerrshme fizike dhe psikologjike, ai nuk pranoi të bashkëpunonte me regjimin. Në janar të vitit 1948, Ademi u dënua me 20 vjet burg dhe punë të detyruar, një vendim që më vonë u zbut falë ndërhyrjeve të të afërmve dhe njohjeve të tij.
Një nga periudhat më të rënda të jetës së tij ishte puna në kampin e tharjes së kënetës së Maliqit, ku kushtet ekstreme ia rënduan gjendjen shëndetësore. Megjithatë, falë ndihmës së mjekut Isuf Hysenbegasi, ai arriti të mbijetojë dhe të rifillojë jetën e tij profesionale pas lirimit nga burgu.
Pas vitit 1954, Ademi kontribuoi si agronom në disa kooperativa të vendit, duke aplikuar metoda të reja dhe efikase në bujqësi. Një prej tyre ishte plehërimi i kombinuar, një inovacion që ndihmoi ndjeshëm prodhimin, por për shkak të ndalimeve politike, dekoratat për punën e tij u atribuuan të tjerëve.
Përkundër vuajtjeve personale dhe padrejtësive, ai mbeti një figurë e përkushtuar ndaj zhvillimit të sektorit bujqësor. Një nga arritjet më të mëdha të tij ishte suksesi i Stacionit Eksperimental të Florikulturës, ku lulet shqiptare si gladiolat dhe tulipanët eksportoheshin në vende si Holanda.
Ademi vuajti jo vetëm vetë, por edhe familja e tij u përball me persekutime. Bashkëshortja e tij, Shadije Alizoti, dhe fëmijët u diskriminuan në arsim dhe karrierë, ndërsa ai vazhdonte të mbante peshën e një jete të ndërtuar mes kufizimeve.
Në moshë të thyer, Ademi punoi në kultivimin e luleve bulbore, një simbolikë prekëse e një shpirti që ruante ngjyrat e forcës dhe integritetit. Gladiola, lulja e tij e preferuar, mbetet një metaforë për jetën e tij: një përzierje mes dhimbjes dhe forcës.
Adem Beli u largua nga kjo botë në vitin 1998, duke lënë pas një histori që tregon qartë se si talenti dhe ndershmëria mund të mbijetojnë përkundër padrejtësive më të mëdha. Ai mbetet një shembull i gjallë i sakrificës dhe kontributit ndaj kombit shqiptar.
