Teknologjia e përdorur për të çorientuar protestuesit, e njohur si “topi zanor” ose “arma zanore”, ka shkaktuar shqetësime në shumë shtete, duke përfshirë Serbinë dhe Rumaninë.
Gjatë protestave në Beograd më 15 mars, u dyshua se kjo teknologji ishte përdorur për të shpërndarë turmat. Ish-kryeprokurori ushtarak rumun, Catalin Ranko Pitu, ka zbuluar për Deutsche Welle se një teknikë e ngjashme ishte përdorur edhe gjatë Revolucionit Rumun të Dhjetorit 1989, që çoi në rrëzimin e diktatorit Nicolae Çaushesku.
Pitu, i cili ka punuar për gjashtë vjet në hetimin e Revolucionit Rumun, shpjegon se gjatë një mitingu të Çausheskut në Bukuresht më 21 dhjetor, ushtarët rumunë përdorën një magnetofon që lëshonte frekuenca të ulëta zanore, të cilat shkaktuan çorganizatën e tubimit. Ky ishte një moment kyç që çoi në fillimin e Revolucionit Rumun, i cili përfundoi me ekzekutimin e diktatorit vetëm katër ditë pas ngjarjes.
Pitu ka përshkruar kaosin që shkaktonte përdorimi i valëve zanore dhe ka bërë një lidhje mes këtyre skenave dhe asaj që ndodhi në Beograd. Dëshmitarët në Serbi kanë treguar se ata ndienë dhimbje fizike dhe panik për disa minuta pas dëgjimit të një zhurme të pazakontë, e cila i bëri ata të largoheshin në panik. Megjithëse teknologjia ka përparuar shumë gjatë këtyre viteve, Pitu thekson se parimi i përdorimit mbetet i njëjtë: përdoret për të manipuluar mendimet dhe sjelljen e turmave.
Një ndër pyetjet që lind është se kush mund të ketë përdorur këtë teknologji. Pitu beson se në të dyja rastet, në Serbi dhe Rumani, përdorimi i armëve zanore ka qenë një vendim që ka ardhur nga nivele të larta autoriteti. Ai është i bindur se një urdhër i tillë ka ardhur nga qeveria, ushtria ose Ministria e Punëve të Brendshme, pasi qytetarët nuk mund të kenë akses në këtë lloj teknologjie.
Në fillim, qeveria serbe mohoi përdorimin e sistemeve zanore, por dy ditë më vonë, deputetja e opozitës, Marinika Tepiq, publikoi prova që tregonin se Ministria e Brendshme kishte blerë dy lloje të këtyre sistemeve. Ministri i Brendshëm, Ivica Daçiq, më vonë pranoi se ato sisteme ekzistonin, por mohoi se ishin përdorur. Presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, shtoi se asnjë provë nuk mund të gjendej për përdorimin e këtyre sistemeve.
Ndërsa hetimet për përdorimin e armëve zanore janë ende në vazhdim, Pitu beson se mund të hapet një rast mbi bazën e dëshmive të qytetarëve dhe pranimit nga shteti se ai posedon një top zanor, edhe pse nuk ka prova konkrete për përdorimin e tij. Megjithatë, ai vlerëson se hetimet për përdorimin e këtyre sistemeve do të jenë komplekse dhe do të kërkojnë një vëmendje të kujdesshme.
Në Rumani, përdorimi i sistemeve zanore u bë një pjesë e dosjes për Revolucionin, e cila synon të sjellë para drejtësisë ata që ishin përgjegjës për vrasjet dhe dhunën e ndodhur gjatë ngjarjeve të dhjetorit 1989. Megjithatë, shumë familje të viktimave janë ende në pritje të drejtësisë, dhe çështja është ende në gjykatë. Edhe pas 35 vjetësh, ka shumë pasiguri mbi përdorimin dhe përgjegjësinë për teknologjinë që ka shkaktuar kaos në këto protesta.
