Procesi i trajtimit dhe kompensimit të pronave në Shqipëri, i cili pritej të përfundonte në vitin 2024, është shtyrë me tre vite të tjera, duke zhvendosur afatin për shqyrtimin e dosjeve deri në dhjetor 2027.
Ndërkohë, kompensimi financiar i ish-pronarëve është planifikuar të përmbyllet deri në fund të vitit 2028.
Ky vendim u miratua nga Këshilli i Ministrave në mbledhjen e fundit, me ministrin e Drejtësisë, Ulsi Manja, që njoftoi ndryshimet ligjore përkatëse. “Sapo kaluam një ndryshim në Ligjin 133 të vitit 2015 për përfundimin e proceseve të pronës dhe kompensimin e ish-pronarëve,” deklaroi Manja, duke theksuar rëndësinë e këtyre shtyrjeve në përfundimin e procesit.
Fatura e përgjithshme për kompensimin e ish-pronarëve është përllogaritur në 116 miliardë lekë, por deri më tani është paguar më pak se 10% e saj. Në vitin 2024, Agjencia e Trajtimit të Pronave (ATP) arriti të zerojë detyrimet për rreth 5,000 pronarë, ndërsa rreth 21,000 dosje të tjera mbeten për t’u trajtuar.
Dy vendimet kryesore
Në mbledhjen e qeverisë u miratuan dy vendime kryesore. I pari lidhet me shtyrjen e afatit për trajtimin dhe vlerësimin e dosjeve të patrajtuara deri në dhjetor 2027. Vendimi i dytë ka të bëjë me shtyrjen e afatit për kompensimin financiar deri në dhjetor 2028.
Sipas Manjës, këto ndryshime janë të domosdoshme për të mundësuar trajtimin e 7,110 dosjeve të tjera që presin shqyrtim dhe për të garantuar kompensimin e një numri të madh ish-pronarësh deri në përfundimin e procesit.
Buxheti i dedikuar për kompensimin e pronave
Manja bëri të ditur gjithashtu planin e shpenzimeve për kompensimin e pronave, i cili parashikon një rritje të ndjeshme të fondeve në vitet e ardhshme. Për vitin 2025 janë planifikuar 3 miliardë lekë, ndërsa për periudhën 2026-2027 ky fond pritet të arrijë në 5.3 miliardë lekë. Në vitin 2028, që konsiderohet viti i fundit i procesit, fondi do të rritet më tej, duke arritur në 7.63 miliardë lekë.
Një problem shumëvjeçar
Problemi i kthimit dhe kompensimit të pronave është një nga çështjet më të ndërlikuara të tranzicionit shqiptar, që ka shkaktuar vonesa dhe pakënaqësi mes ish-pronarëve. Megjithatë, vitet e fundit qeveria ka ndërmarrë disa reforma ligjore, të iniciuara edhe nga rekomandimet e Gjykatës së Strasburgut, për të përshpejtuar procesin.
Shtyrja e afateve vjen si një përpjekje për të përfunduar këtë proces të stërzgjatur dhe për të shmangur penalizimet ndërkombëtare për mosrespektimin e detyrimeve ndaj ish-pronarëve.
Ndërkohë, qeveria mbetet e zotuar për të ndjekur zgjidhje të qëndrueshme dhe për të siguruar drejtësi për të gjithë ata që presin kompensimin e pronave të tyre.
