Situata në Siri ka marrë sërish vëmendjen globale pas një ofensive tronditëse nga forcat rebele, të cilat kanë rimarrë kontrollin mbi pjesën më të madhe të Aleppos dhe dhjetëra qytete përreth.
Kjo përparim dramatik vjen ndërsa disa nga aktorët kryesorë në konflikt janë të shpërqendruar ose të dobësuar, duke shkaktuar përleshjet më të rënda që nga armëpushimi i vitit 2020 në veri të vendit.
Forcat ruse dhe siriane kanë ndërmarrë dhjetëra sulme ajrore për të frenuar avancimin e rebelëve, duke shkaktuar viktima të mëdha. Lufta civile në Siri, e cila filloi në vitin 2011 si një kryengritje kundër presidentit Bashar al-Assad, ka përfshirë pesë fuqi të huaja me praninë e tyre ushtarake, përfshirë Shtetet e Bashkuara, Rusinë dhe Iranin. Rebelët dhe forcat e mbështetura nga SHBA kontrollojnë më shumë se një të tretën e vendit, ndërsa Izraeli mban nën kontroll Lartësitë Golan që nga lufta e vitit 1967.
Aleatët e Assad-it: Rusia dhe Irani
Forcat proqeveritare siriane, të mbështetura nga Rusia dhe Irani, kontrollojnë pjesën më të madhe të qendrave të popullsisë, përfshirë kryeqytetin Damask dhe qytetet në jug, lindje dhe qendër të vendit. Kapja e Aleppos nga qeveria siriane në fund të vitit 2016 ishte një pikë kthese në konflikt, ndërsa humbja e saj së fundmi përbën një goditje të rëndë.
Irani ka luajtur një rol kyç përmes këshilltarëve ushtarakë dhe grupeve të armatosura aleate, ndërsa Hezbollah i Libanit është dobësuar nga lufta e tij e fundit me Izraelin. Për më tepër, burime iraniane janë shpërqendruar nga konflikti rajonal, megjithatë milicitë e mbështetura nga Irani nga Iraku janë dislokuar në Siri për të ndihmuar kundërofensivën e qeverisë.
Rusia, që mban bazën e saj të vetme detare jashtë ish-Bashkimit Sovjetik në Siri, ka qenë mbështetësi kryesor i Assad-it, por një pjesë e madhe e burimeve dhe fokusit të saj është zhvendosur drejt luftës në Ukrainë.
Rebelët e Mbështetur nga Turqia
Forcat rebele në Siri udhëhiqen nga grupi Hayat Tahrir al-Sham (HTS), i njohur më parë si dega e Al-Kaidës në Siri. HTS kontrollon pjesën më të madhe të veri-perëndimit të vendit dhe ka krijuar një qeveri lokale të quajtur “qeveria e shpëtimit”. Në vitet e fundit, lideri i grupit, Abu Mohammed al-Golani, ka tentuar të ndryshojë imazhin e HTS, duke u distancuar nga Al-Kaida dhe duke premtuar tolerancë fetare.
Grupet e tjera rebele përfshijnë fraksione të mbështetura nga Turqia si Ushtria Kombëtare Siriane, e cila ka kryer sulme kundër Forcave Demokratike Siriane (SDF) të udhëhequra nga kurdët. Turqia mban trupa në veri të Sirisë, por nuk ka zbuluar shifrat e sakta të dislokimit të saj.
SDF dhe Mbështetja e SHBA-së
Forcat Demokratike Siriane, një koalicion i udhëhequr nga kurdët dhe i mbështetur nga SHBA, kontrollojnë pjesë të mëdha të lindjes së Sirisë. Ato kanë luajtur një rol kryesor në mposhtjen e grupit Shteti Islamik, duke çliruar territoret e fundit që ekstremistët mbanin në lindje të vendit.
Rreth 900 trupa amerikane vazhdojnë të qëndrojnë në Siri për të parandaluar ringjalljen e grupit ekstremist. Megjithatë, marrëdhënia mes SHBA-së dhe Turqisë është tensionuar, pasi kjo e fundit e konsideron fraksionin kryesor kurd të SDF-së si të lidhur me Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), një organizatë e shpallur terroriste nga Turqia dhe aleatët e saj.
Lufta civile e Sirisë mbetet një teatër kompleks konflikti, ku interesa lokale dhe ndërkombëtare ndërthuren, duke penguar përfundimin e saj të plotë dhe të qëndrueshëm. Rindezja e luftimeve tregon se armëpushimet e mëparshme janë vetëm ndërprerje të përkohshme të një konflikti të gjatë e të ndërlikuar.
