Afati për shqyrtimin e aplikimeve për ish-pronarët dhe shpërndarjen e fondit të kompensimit pritet të shtyhet përtej viteve të parashikuara nga legjislacioni aktual.
Drafti i ri i propozuar nga Ministria e Drejtësisë shtron një afat të ri për fondin e kompensimit deri në vitin 2028, duke zgjatur kështu afatin fillestar për shqyrtimin e kërkesave që ishte caktuar deri në fund të vitit 2024.
Përse Propozohet Shtyrja?
Sipas relacionit të draftligjit të ri, Agjencia e Trajtimit të Pronave (ATP) nuk ka mundur të përmbushë objektivat e parashikuara për shkak të një sërë faktorësh. Ndër faktorët kryesorë përmenden:
- Shtyrja e afatit për shqyrtimin e kërkesave deri më 31 dhjetor 2027.
- Problemet me back-log-un në sistemin gjyqësor, ku shumë vendime nuk kanë përfshirë vlerësimin financiar të kompensimit.
- Kompleksiteti i proceseve administrative, përfshirë konfirmimet nga institucione të treta që kërkojnë nga 3 deri në 6 muaj për t’u finalizuar.
- Kapacitetet e kufizuara të burimeve njerëzore dhe teknike të ATP-së.
Shtyrja e Afatit për Fondin e Kompensimit
Në nenin 1 të projektligjit, përcaktohet që fondi i kompensimit prej 50 miliardë lekësh, i parashikuar fillimisht të shpërndahej brenda dhjetë viteve nga hyrja në fuqi e ligjit, shtyhet deri në fund të vitit 2028. Ky ndryshim synon të krijojë kushte më të favorshme për përmbushjen e detyrimeve financiare të shtetit ndaj ish-pronarëve.
Progresi i Deritanishëm
Sipas të dhënave të ATP-së, janë në proces shqyrtimi 5862 dosje dhe 1197 praktika, një total prej 7059 rasteve. Nga këto:
- Janë përmbyllur 115 dosje ose vetëm 1.6% e kërkesave të patrajtuara.
- Janë dërguar njoftime për plotësim dokumentacioni për 2900 raste ose 41.4% të dosjeve.
Këto shifra tregojnë për një ritëm të ulët të trajtimit të kërkesave, duke bërë të pamundur përmbushjen e objektivit fillestar deri në vitin 2024.
Arsye të Tjera për Shtyrjen
Relacioni i Ministrisë së Drejtësisë argumenton se në ndryshimet ligjore të vitit 2022, ATP filloi hetimin administrativ për 7000 dosje të patrajtuara për njohje pronësie. Kjo fazë përfshin procedura komplekse, përfshirë njoftimin e subjekteve për plotësimin e dokumentacionit të nevojshëm.
Një tjetër problematikë e theksuar është mungesa e vlerësimit financiar në shumë vendime gjyqësore. Për këtë arsye, është propozuar që ATP të ketë mundësi të përfundojë vlerësimin financiar deri në fund të vitit 2027, duke krijuar kështu kushte për ekzekutimin e plotë të vendimeve deri më 31 dhjetor 2028.
Kapacitetet dhe Objektivat
Për shkak të burimeve të kufizuara, ATP vlerëson se deri në fund të vitit 2024 mund të përmbyllë vetëm 700 vendime, ose rreth 10% të dosjeve të patrajtuara. Performanca aktuale dhe kufizimet e jashtme dhe të brendshme kanë imponuar domosdoshmërinë e shtyrjes së afatit.
Përfundime
Draftligji i propozuar është aktualisht në fazë konsultimi publik. Ky ndryshim synon të sigurojë që procesi i kompensimit të jetë i drejtë dhe i realizueshëm, duke marrë parasysh vonesat dhe sfidat që janë përballuar deri tani. Pavarësisht sfidave, qeveria shprehet e angazhuar për të garantuar përmbushjen e detyrimeve ndaj ish-pronarëve, megjithëse në një afat më të gjatë kohor.
