Një zbulim novator arkeologjik në Lefkada, Greqi, ka hedhur dritë mbi një prej thesareve më të mëdha të historisë antike të ishullit. Teatri antik i Lefkadës, i cili u zbuluar pas viteve të gjatë të gërmimeve intensive, është objekti i parë i këtij lloji që gjendet në Ishujt Jon, duke ofruar një pasqyrë të rrallë të rëndësisë kulturore dhe historike të rajonit. Ky teatër monumental u zbuluar në vitin 2023, pas përpjekjeve të koordinuara të Eforatit të Antikiteteve të Etolisë-Akarnanisë dhe Lefkadës, në bashkëpunim me Ministrinë Greke të Kulturës.
Teatri ndodhet në kodrën Koulmos, rreth tre kilometra në jug të qytetit modern të Lefkadës, dhe përfaqëson një dritare në të kaluarën e lavdishme të qytetit, i cili dikur ishte një qendër e rëndësishme ekonomike dhe tregtare. Gërmimet e para në këtë zonë filluan në vitin 2017, nën drejtimin e Dr. Olympia Vikatou, Drejtoreshë e Antikiteteve dhe Trashëgimisë Kulturore. Edhe pse vendndodhja e teatrit ishte e njohur që prej vitit 1997, kërkimet dhe gërmimet e plota filluan vetëm pas një rizbulimi të vendit.
Zbulimi i teatrit ka qenë një proces i gjatë, pasi vendi ishte mbuluar nga ullishtat dhe strukturat informale që ishin ndërtuar mbi të gjatë kalimit të kohës. Kjo ka bërë të vështirë identifikimin dhe nxjerrjen në dritë të këtij monumenti të rëndësishëm. Megjithatë, përpjekjet intensive të gërmimit kulmuan në vitin 2023, kur struktura e teatrit doli përfundimisht në dritë.
Teatri, i ndërtuar në shekullin IV para Krishtit, është një shembull i jashtëzakonshëm i arkitekturës greke antike. Zona e ndenjësve të teatrit, e njohur si koilon, ka 21 rreshta ulësesh, me pjesën e poshtme që është më e ruajtur. Ekspertët besojnë se teatri mund të ketë mbajtur deri në 3,500 spektatorë, me plane për një strukturë më të madhe që mund të strehojë deri në 11,000 persona.
Një nga gjetjet më të jashtëzakonshme në teatrin e Lefkadës janë tre frone guri, të gdhendur me motive të pasura si zogj, delfinë dhe një sirenë. Këto frone janë menduar të kenë qenë për zyrtarë të rangut të lartë, priftërinj ose figura të tjera të rëndësishme të qytetit. Mjeshtëria e këtyre froneve tregon jo vetëm statusin e teatrit, por edhe rolin e tij në jetën fetare dhe politike të Lefkadës.
Pas rënies së qytetit të Lefkadës gjatë periudhës romake, teatri ra gjithashtu në shkatërrim. Me ngritjen e qytetit romak të Nikopolis, shumë banorë të Lefkadës u zhvendosën, duke lënë pas qytetin dhe teatrin e tij. Megjithatë, pavarësisht shkatërrimit dhe ndërhyrjeve njerëzore, teatri vazhdon të mbetet një dëshmi e fuqishme e jetës kulturore të dikurshme të qytetit.
Ekipi i gërmimit, i udhëhequr nga Dr. Olympia Vikatou, vazhdon të punojë për ruajtjen dhe mbrojtjen e këtij monumenti të çmuar. Projekti për ruajtjen e teatrit është një pjesë e përpjekjeve më të gjera të Ministrisë Greke të Kulturës për të mbrojtur trashëgiminë kulturore të rajonit dhe për ta bërë këtë zonë të aksesueshme për vizitorët e ardhshëm.
Ky zbulim ofron një mundësi të jashtëzakonshme për të kuptuar më mirë jetën e përditshme, politikën dhe kulturën e qytetit të lashtë të Lefkadës, duke dhënë një pasqyrë të thellë të rëndësisë së teatrit për shoqërinë e kohës. Teatri nuk ishte vetëm një vend për argëtim, por një qendër për ngjarje të rëndësishme kulturore, fetare dhe politike, që tani mund të shijohet dhe studiohet nga brezat e ardhshëm.
