Shtetet e Bashkuara vendosin tarifa të rënda për produktet braziliane, duke lidhur këtë masë me çështjen gjyqësore ndaj ish-presidentit Bolsonaro dhe ndikimet politike ndërmjet dy vendeve.
Administrata amerikane vendosi tarifën prej 50% për disa produkte të importuara nga Brazili, përfshirë edhe rreth një të tretën e kafesë që konsumojnë amerikanët çdo ditë. Kjo masë nuk u mor për shkak të politikave tregtare të Brazilit, por për shkak të tensioneve politike mes ish-presidentit Donald Trump dhe ish-presidentit brazilian Jair Bolsonaro, si dhe për shkak të veprimeve të një prej gjyqtarëve të Gjykatës Supreme të Brazilit.
Ndryshe nga pretendimet e zakonshme të Trumpit, që shpjegon tarifat me deficitin tregtar të SHBA-së dhe abuzimin e vendeve të tjera, ekonomistët e kundërshtojnë këtë argument. Në fakt, SHBA-ja ka pasur një suficit tregtar me Brazilin prej qindra miliardë dollarësh në dekadën e fundit. Megjithatë, tarifa prej 50% është niveli më i lartë që i është vendosur ndonjë vendi në botë.
Së fundmi, administrata Trump vendosi gjithashtu sanksione ndaj gjyqtarit brazilian Alexandre de Moraes, nën Ligjin Magnitsky, që u krijua fillimisht për të ndëshkuar liderë rusë pas vdekjes së Sergei Magnitskyt, hetues në çështje korrupsioni. Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se sanksionet u vendosën për “shkelje serioze të të drejtave të njeriut”.
De Moraes po drejton hetimet ndaj Bolsonaro-s dhe rreth 30 bashkëpunëtorëve të tij, përfshirë ish-komandantin e marinës dhe ish-ministrin e mbrojtjes, të akuzuar për tentativë grushti shteti për të penguar marrjen e detyrës nga Lula da Silva pas zgjedhjeve të 2022-ës.
Gjykata Supreme braziliane ka urdhëruar që Bolsonaro të mbajë një pajisje elektronike për gjurmim dhe të mos përdorë rrjetet sociale, të mos kontaktojë liderë të huaj apo të largohet nga vendi gjatë kohës së procesit gjyqësor. Ky urdhër erdhi pas një përpjekjeje të djalit të Bolsonaro-s, Eduardo, që ka takuar në SHBA figura si Steve Bannon për të ushtruar presion mbi Trumpin.
Gjithashtu, De Moraes ka ndaluar përdorimin e rrjetit social X në Brazil për më shumë se një muaj vitin e kaluar, pasi kompania që e zotëron, e lidhur me Elon Musk, nuk pranoi të caktonte një përfaqësues ligjor në Brazil dhe të përmbushte urdhërat e gjykatës për të hequr përmbajtje që përmbanin dezinformata zgjedhore.
Kompania mediatike e Trumpit, Trump Media, ka paditur De Moraes për urdhrin e pezullimit të platformës Rumble, që përdoret për rrjetin social Truth Social të Trumpit.
Trump ka kritikuar ashpër trajtimin ndaj Bolsonaro, duke e quajtur “një turp ndërkombëtar” dhe duke kërkuar ndërprerjen e menjëhershme të procesit, që sipas tij është një “gjueti shtrigash”. Në një letër drejtuar presidentit brazilian Lula, Trump lidh tarifat me masat e gjykatës braziliane ndaj mediave sociale dhe procesin ndaj Bolsonaro.
Sipas Trumpit, “për shkak të sulmeve të pabesueshme të Brazilit ndaj zgjedhjeve të lira dhe të drejtës themelore të fjalës së lirë të amerikanëve, duke përfshirë qindra urdhra të fshehta censurë dhe kërcënime me gjoba dhe përjashtim nga tregu, nga data 1 gusht 2025, SHBA do të aplikojë një tarifë prej 50% për të gjitha produktet braziliane”.
Brazili, demokracia e katërt më e madhe në botë, eksporton në SHBA produkte si kafe, mish viçi, portokalle, avionë, naftë, hekur dhe çelik. Por në urdhrin ekzekutiv të Trumpit janë përjashtuar disa produkte si portokallet, nafta dhe plehrat, ndërsa kafeja dhe mishi viçi nuk janë përjashtuar.
Veprimet e Trumpit kanë bashkuar paksa krahët kundërshtarë në Brazil. Një delegacion i përbërë nga mbështetës të Bolsonaro dhe një ish-zyrtar i kabinetit opozitar nga komitetet e marrëdhënieve të jashtme dhe mbrojtjes janë takuar në Uashington me senatorë amerikanë për të diskutuar përplasjet.
Ministri i Jashtëm i Brazilit gjithashtu udhëtoi në Uashington për t’u takuar me Rubio, ndërsa sekretari amerikan i Tregtisë bisedoi në telefon me homologun brazilian. Burimet braziliane thanë se biseda nuk shkoi mirë.
Derisa Lula nuk ka shpallur ende ndonjë masë kundër SHBA-së për tarifat, në gjykatën e apelit amerikane po shqyrtohet ligjshmëria e autoritetit të Trumpit për të vendosur tarifa përmes urdhrit ekzekutiv. Kundërshtarët argumentojnë se nuk ekziston emergjencë kombëtare që të justifikojë kalimin përtej kompetencave të Kongresit për tarifat.
Gjykatësit kanë sfiduar avokatin e qeverisë për të sqaruar bazën ligjore të përdorimit të ligjit të vitit 1977 për emergjenca ekonomike në vendosjen e këtyre tarifave. Asnjë president tjetër nuk ka përdorur këtë ligj për tarifa. Çështja pritet të përfundojë në Gjykatën Supreme.
