Dënimi me burg deri në katër vjet për shprehje të përçmuese ndaj udhëheqësve politikë dhe simboleve shtetërore, përfshirë “dëshmorët e atdheut” dhe institucionet kryesore, sipas projektligjit të ri penal.
Një projektligj i ri i Kodit Penal shqiptar parashikon masa shumë të ashpra për këdo që guxon të përbuzë, tallë apo përçmojë udhëheqësit politikë, institucionet shtetërore apo simbolet e shtetit, përfshirë edhe personat me statusin “Dëshmor i Atdheut”. Sipas këtij propozimi, dënimi me burg mund të arrijë deri në katër vjet, ndërsa në rastin e subjekteve juridike parashikohet edhe ndalimi i veprimtarisë deri në pesë vjet, një masë që mund të përdoret për të kufizuar veprimtarinë e mediave dhe gazetarëve kritikë.
Neni 236 i këtij projektligji fut në kategorinë e “përdhosjes së Republikës dhe simboleve të saj” jo vetëm flamurin, por edhe presidentin, kuvendin, këshillin e ministrave, gjykatën kushtetuese, sistemin gjyqësor, forcat e armatosura dhe dëshmorët e atdheut. Për më tepër, dënimet për këtë kategori janë më të rënda se për “përdhosjen” e flamurit, duke vendosur deri në tre vjet burgim.
Në kuptimin e ligjit të ri, “përdhosja” përfshin dhunimin, përçmimin, talljen, poshtërimin dhe përbuzjen e institucioneve të përmendura. Kjo ndryshon në mënyrë drastike nga Kodi Penal aktual, i cili kufizon dënimin vetëm në dëmtimin e flamurit apo stemës në institucionet shtetërore, me masa që shkojnë nga gjoba deri në tre muaj burgim, shumë më të lehta se dënimet e reja.
Kapitulli ku futet ky nen titullohet “Veprat penale kundër rendit kushtetues”, dhe përfshin krime të rënda si atentatet ndaj udhëheqësve të shtetit, komplotet dhe tentativat për rrëzim me dhunë të rendit kushtetues. Është e habitshme që në këtë listë të rëndësishme futet edhe tallja apo përbuzja ndaj institucioneve shtetërore, duke i trajtuar këto si krime me pasoja shumë të rënda penale.
Kjo qasje bie në kundërshtim me Kartën Evropiane të të Drejtave të Njeriut, e cila është udhërrëfyesi kryesor për legjislacionin në Europë. Shqipëria ka bërë ndryshime në Kodin Penal për të përshtatur ligjet me standardet evropiane, duke hequr më parë dënime si ato për homoseksualitetin apo shpifjen ndaj presidentit, për të mbrojtur më shumë lirinë e shprehjes.
Megjithatë, ky projekt i ri duket sikur kthehet në kohën e regjimit totalitar, duke forcuar dënimet për shprehje që bien ndesh me autoritetin politik dhe institucionet shtetërore. Kritikë si Prokurori i Përgjithshëm dhe kryetari i Dhomës së Avokatëve e kanë cilësuar ligjin si “inkuizitor” dhe jashtë kohës.
Për më tepër, gjuha e përdorur në këtë dokument është e paqartë dhe e përgjithshme, duke krijuar hapësira për abuzime. Klasifikimi i politikanëve si entitete të veçanta me mbrojtje më të fortë ligjore për kundërshtimin apo shpifjen ndaj tyre ngre shqetësime të mëdha lidhur me lirinë e shprehjes.
Nëse ky ligj miratohet, Shqipëria do të kthehet me dekada pas në fushën e lirive themelore, ndërsa gjykatat do të detyrohen të rishikojnë çështje që duhet të trajtohen me më shumë maturi dhe ku duhet pranuar një shkallë më e lartë tolerancë ndaj kritikave ndaj udhëheqësve politikë.
Në fund të fundit, kategorizimi i talljes ndaj institucioneve si krim kundër rendit kushtetues dhe dënimi me burg deri në katër vjet përmes mediave duket si një shenjë e qartë e një kthimi në një gjuhë dhe praktikë ligjore që i përket sistemeve autoritare, duke ngushtuar ndjeshëm hapësirën për fjalën e lirë në Shqipëri.
