Një dosje hetimore e SPAK hedh dritë mbi mënyrën e tenderimit dhe bashkëpunimet e dyshuara mes drejtuesve shtetërorë dhe kompanive private për ndërtimin e tunelit të Llogarasë, duke ngritur dyshime serioze për manipulim dhe favorizim ekonomik.
Hetimi ndaj zv.kryeministres dhe njëkohësisht ministres së Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku, ka marrë një tjetër dimension pas publikimit të të dhënave lidhur me tenderin e tunelit të Llogarasë. Kallëzimi i Partisë Demokratike, i bërë më 12 gusht 2024, ka vendosur në qendër të vëmendjes një nga projektet më të shtrenjta të infrastrukturës në vend, pjesë e aksit Vlorë–Sarandë. Dokumentet e publikuara nga emisioni “Në Shënjestër” tregojnë se një nga personat kyç në këtë procedurë ka qenë ish-drejtori i ARRSH-së, Evis Berberi, i konsideruar bashkëpunëtor i afërt i Ballukut.
Tenderi fillestar, me një fond limit prej 190 milionë euro dhe afat realizimi 37 muaj, duhej të kishte shpallur fituesin më 12 shkurt 2021. Edhe pse morën pjesë gjashtë kompani dhe oferta më e ulët ishte ajo e “Gjoka Construksion” me 140 milionë euro, Ministria e Infrastrukturës e anulloi procesin duke i cilësuar ofertat si të papërshtatshme. Vetëm katër muaj më vonë, më 26 qershor 2021, gara u rihap, duke i lënë rrugë një skeme të re të mbështetur mbi një kompani të sapošfaqur me kapital minimal.
Kjo kompani, sipas hetuesve, kishte kapital vetëm 1 mijë lekë të reja dhe shërbente si mbulesë formale për t’i hapur rrugë po “Gjoka Construksion”, e cila përfundimisht kreu punimet si nënkontraktore. Puna e kompanisë u vërtetua në terren nga mjetet dhe punëtorët me logon e saj, ndërsa tenderi i dytë u mbyll më 28 korrik 2021, me pjesëmarrjen e pesë kompanive.
Në këtë pikë, zbulohet roli i shoqërisë holandeze “Hill International N.V.” dhe administratorit të saj, shtetasit grek Ioannis Kirkinezis, të cilët morën pjesë në procedurë në bashkim me shoqërinë shqiptare “Net Group” të Valter Begajt. Sipas SPAK, kriteret teknike të tenderit janë hartuar pikërisht nga përfaqësuesi i “Hill International N.V.”, duke krijuar dyshime për konflikt interesi. Ndërkohë, Berberi kishte shitur aksionet e kompanisë së tij te Begaj për 1.7 milionë euro, ndonëse i kishte blerë për rreth 800 euro.
Hetuesit kanë konstatuar se “Hill International N.V.” nuk i plotësonte kriteret e eksperiencës së kërkuar në projektet infrastrukturore të kësaj natyre. Për të plotësuar dokumentacionin, janë paraqitur fatura dhe kontrata të realizuara nga kompani të tjera të rrjetit ndërkombëtar. Këtë e ka pranuar vetë përfaqësuesi Kirkinezis gjatë dëshmisë së tij në SPAK, duke deklaruar se dokumentet janë marrë nga degë të tjera të “Hill International”, përfshirë atë amerikane.
Ndërkohë, kompania shqiptare “Net Group” ka paraqitur kontrata mbikëqyrjeje të veprave të vogla publike, të cilat nuk mund të konsiderohen të ngjashme me ndërtimin e një tuneli autostrade. Mozaiku i këtyre veprimeve, sipas SPAK, përbën një skemë të qartë të orientuar për të çuar tenderin drejt një fituesi të paraparë, me favorizim të qëllimshëm dhe dokumente të dyshimta.
Hapat e mëtejshëm të hetimit do të përcaktojnë nëse këto veprime përbëjnë shkelje penale të autoriteteve publike dhe kompanive të përfshira, ndërsa opinioni publik pret përgjigje të qarta për atë që konsiderohet një nga tenderët më të bujshëm të dekadës së fundit në vend.
