Rreth tre të katërtat e të moshuarve mbi 65 vjeç kërkojnë mbështetje për aktivitetet bazë të jetës, me sfida serioze shëndetësore dhe ekonomike.
Një anketë e realizuar nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim ka zbuluar se 76% e të moshuarve mbi 65 vjeç në Shqipëri kanë nevojë për asistencë të rregullt në përditshmëri. Studimi, i zhvilluar në fund të vitit të kaluar në 790 familje, ndau të moshuarit në tre kategori: të pavarur ose minimalisht të varur, pjesërisht të varur dhe shumë të varur me probleme të shumta shëndetësore.
Rezultatet treguan se sa më e madhe varësia, aq më të shpeshta janë sëmundjet kronike. Tek të moshuarit shumë të varur, 84% vuajnë nga sëmundje kardiovaskulare, 61% nga artriti dhe mbi gjysma nga dhimbje kronike. Çdo person në këtë grup raportoi mesatarisht mbi katër sëmundje, ndërsa të pavarurit kishin rreth dy.
Kujdesi mjekësor është një nevojë e vazhdueshme: më shumë se gjysma e të moshuarve shumë të varur vizitojnë mjekun çdo një ose dy muaj, dhe gjysma e tyre marrin rregullisht më shumë se pesë barna. Për më tepër, 43% kanë nevojë për pajisje shtesë mjekësore për të menaxhuar gjendjen e tyre.
Pengesat burokratike dhe mungesa e informacionit mbeten problem i madh. Vetëm 6% përfitojnë pagesa për paaftësi, ndërsa 41% nuk kanë dijeni për programet e mbrojtjes sociale që mund t’i ndihmonin. Kjo tregon një boshllëk të dukshëm mes nevojës reale dhe mbështetjes së ofruar nga institucionet.
Nevojat bazë janë alarmante: 92% e të moshuarve shumë të varur kanë nevojë për ndihmë për të ecur, 85% për t’u ngritur nga shtrati dhe 77% për t’u larë e veshur. Mbi 90% kanë nevojë për ndihmë në menaxhimin e barnave, blerjet dhe pagesën e faturave.
Grupi pjesërisht i varur ka kërkesa më të moderuara, por gjithsesi të rëndësishme: 69% kërkojnë ndihmë për ecje dhe mbi 70% për blerje e pagesa. Ndërsa të moshuarit e pavarur kryesisht nuk kanë nevojë për ndihmë në shërbime si pastrimi apo blerjet, duke ruajtur më shumë autonomi.
Studimi sugjeron se për të moshuarit shumë të varur duhet ofruar kujdes i vazhdueshëm dhe mbështetje e gjerë, jo vetëm shëndetësore, por edhe ekonomike e sociale. Për ata pjesërisht të varur, shërbimet rehabilituese dhe teknologjitë ndihmëse mund të jenë kyçe për të shmangur rritjen e varësisë.
