Shqipëria mban vendin e parë në Europë për përqindjen e makinave me motor mbi 2 mijë kubikë, duke arritur 27.8% të totalit të automjeteve me naftë që qarkullojnë në vend.
Kjo tregon një preferencë të veçantë të shqiptarëve për makina me fuqi të madhe motorike.
Në një krahasim me vendet e tjera europiane, Shqipëria shquhet për numrin më të lartë të makinave me motorë mbi 2 litra që përdorin naftë. Sipas të dhënave të Eurostat për vitin 2024, më shumë se një e katërta e automjeteve me naftë në Shqipëri kanë motor mbi 2000 cm3, shifër kjo që e vendos vendin në krye të listës europiane.
Pas Shqipërisë renditen vende si Letonia me 25.7%, Lituania me 20.9% dhe Estonia me 18.6%. Këto shtete kanë motive të ngjashme, duke qenë të karakterizuara nga klimë e ashpër dhe distanca të mëdha ndërmjet qyteteve. Në rajon, edhe Kosova shfaq një tendencë për makina me motor të madh, me 16.6% të automjeteve mbi 2 mijë kubikë, ndërsa Serbia dhe Turqia kanë përqindje shumë më të ulëta, përkatësisht 3.8% dhe 1.3%.
Nga gjithsej 567 mijë automjetet me naftë në Shqipëri, rreth 215 mijë janë me motor mbi 2 mijë kubikë. Një pjesë tjetër, afërsisht 308 mijë makina, kanë motor mes 1400 dhe 1999 cm3, ndërsa vetëm 5.5% janë me motor më të vogël se 1399 cm3. Kjo ndarje tregon qartë dominimin e makinave me motor të fuqishëm në tregun shqiptar.
Një faktor kyç në këtë statistike është edhe përqindja e madhe e automjeteve me naftë në Shqipëri, që përbëjnë 74% të totalit. Kjo është një nga nivelet më të larta në Europë, ku në shumicën e vendeve mbizotërojnë automjetet me benzinë apo energji alternative, që ndotin më pak mjedisin. Për shembull, në Holandë vetëm 0.6% e makinave me naftë kanë motor mbi 2 mijë kubikë dhe vetëm 7.4% e automjeteve janë me naftë, ndërsa pjesa më e madhe janë me benzinë apo alternative.
Preferenca për makina me motorë të fuqishëm në Shqipëri shpjegohet edhe nga fakti se tregu mbizotërohet nga makina të përdorura, kryesisht të importuara nga Gjermania, Zvicra dhe Italia. Në këto vende, taksat e larta për makina me motor të madh i bëjnë ato të pakëndshme për blerësit vendas, por ato janë më të përballueshme në Shqipëri, ku taksimi për kapacitetin motorik ka qenë më i ulët.
Një tjetër arsye që nxit zgjedhjen e makinave me fuqi të madhe është perceptimi i tyre si simbol statusi në shoqërinë shqiptare. Makina nuk është thjesht mjet transporti, por edhe shenjë e një pozite sociale, dhe marka luksoze si Mercedes-Benz, BMW apo Audi janë të pranishme në rrugët e vendit më shumë se në disa vende me të ardhura më të larta.
Gjithashtu, kushtet gjeografike të Shqipërisë, me terrene malore dhe infrastrukturë të vështirë në disa zona, nxisin familjet jashtë qyteteve të mëdha të zgjedhin makina më të fuqishme, që përballojnë më mirë rrugët e thyer dhe kushtet klimatike të ashpra.
Megjithatë, tregu po ndryshon. Rritja e çmimeve të karburantit dhe presioni për uljen e ndotjes kanë filluar të ndikojnë në zgjedhjet e konsumatorëve. Politikat e reja tatimore që penalizojnë automjetet mbi 2 mijë cm3 dhe taksat për mjetet ndotëse po i shtyjnë shumë drejt blerjes së makinave hibride dhe elektrike, veçanërisht në qytetet kryesore.
Kjo tendencë e re do të ndryshojë gradualisht përbërjen e flotës së automjeteve në Shqipëri, duke ulur dominimin e makinave me motorë të mëdhenj dhe duke sjellë një fokus më të madh në ruajtjen e ambientit dhe ekonominë e karburantit.
