Kisha e Fjetjes së Shën Mërisë në Bishqethëm të Lushnjes, një nga objektet më të vjetra të kultit në trevën e Myzeqesë, ka shpëtuar nga shkatërrimi.
Ky monument i shenjtë, i ndërtuar në vitin 1198 si një kishë bizantine, është një pasuri e madhe historike për këtë zonë, raporton gazetarja e TV Apollon Mukades Dervishi.
Sipas gojëdhënave dhe fakteve të dokumentuara, kisha ka mbajtur një rol të rëndësishëm ndër shekuj, duke përballuar ngjarje të ndryshme që kanë lënë shenjë në të.
Në vitin 1967, për vlerat e saj të jashtëzakonshme, kisha u shpall monument kulture i kategorisë së parë, duke i shpëtuar kështu shkatërrimit të mundshëm nga inkuizicioni komunist që shkatërroi shumë objekte të kultit në Shqipëri. Ky shpëtim ka bërë të mundur që kjo katedrale të mbijetojë dhe të ruajë një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të vendit.
Megjithatë, kjo kishë ka përjetuar periudha të vështira. Ajo u shkatërrua krejtësisht nga osmanët në vitin 1625, por u ringrit rreth vitit 1750. Pas një periudhe të gjatë të mosrestaurimit, ajo ka filluar të rikonstruktohet. Në kuadër të përpjekjeve për ruajtjen dhe restaurimin e kësaj pasurie të vyer, Kisha e Shën Mërisë po i nënshtrohet një rikonstruksioni të plotë, që ka nisur nën kujdesin e Ministrisë së Kulturës dhe Institutit të Monumenteve të Kulturës.
Rikonstruksioni i këtij objekti do të realizohet në dy faza. Sipas historiani dhe arkeologut Niko Ferro, faza e parë do të përfshijë rikonstruksionin total të godinës, ndërsa faza e dytë do të fokusohet në restaurimin e afreskeve, kolonave, tavanit dhe arkitekturës së brendshme të kishës. Ky është një proces i rëndësishëm që do t’i kthejë këtij objekti të shenjtë bukurinë dhe origjinalitetin e tij.
Banorët e zonës kanë luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm në ruajtjen e vlerave të kësaj kishe. Ata kanë kontribuar në mbrojtjen e këtij monumenti, duke u bërë mbështetje të fortë për këtë projekt restaurimi. Po ashtu, At Thomai, një figurë e njohur e zonës, ka pasur një ndikim të madh në përpjekjet për ruajtjen e kishës.
Përfundimi i rikonstruksionit të Kishës së Shën Mërisë do të jetë një arritje e madhe për kulturën dhe historinë shqiptare. Ky projekt jo vetëm që do të ruajë një monument të rëndësishëm të trashëgimisë kombëtare, por gjithashtu do të kontribuojë në promovimin e vlerave historike dhe kulturore të Shqipërisë.
