Nataliteti në Gjermani dhe në botë po bie me ritme shqetësuese, duke rrezikuar balancën demografike dhe ekonomike të vendeve.
Ky fenomen kërkon vëmendje urgjente dhe masa të reja për të përmirësuar kushtet e jetesës dhe balancën mes punës dhe familjes.
Julia Brandner, një grua 28-vjeçare, përjetoi sterilizimin pavarësisht kërkesave ligjore që duhej të lejonin vetëm pëlqimin e saj, raporton DW. Gjinekologia kërkoi një raport psikiatrik për aftësinë e saj mendore, një veprim që ngriti debate të forta në opinion. Brandner është shqetësuar nga kthimi i diskursit shoqëror drejt vlerave më tradicionale, ku roli i gruas kufizohet në kujdesin ndaj familjes dhe kuzhinës.
Në Gjermani, partia AfD, e cila shfaq tendenca të djathta ekstreme, po përdor temën e rënies së lindjeve për të kërkuar një rritje të numrit të fëmijëve si zgjidhje ndaj mungesës së punëtorëve të kualifikuar, duke kundërshtuar emigracionin. Kjo qasje nxjerr në pah një debat të thellë mbi rolin social dhe ekonomik të familjes dhe prindërve.
Julia Brandner kritikon fuqishëm këtë dinamikë, duke vënë në dukje se përgjegjësia kryesore për rritjen e fëmijëve bie ende mbi gratë, veçanërisht ato beqare, të cilat përballen me rrezikun e varfërisë. Sipas saj, është e padrejtë që gratë duhet të sakrifikojnë mirëqenien e tyre personale për të mbajtur shoqërinë në këmbë.
Kjo rënie e lindshmërisë nuk është problem i vetëm i Gjermanisë. Në mbarë botën, sidomos në Korenë e Jugut, shifrat bien në mënyrë dramatike, me një prej niveleve më të ulëta të lindjeve, vetëm rajoni i Sahelit mbetet përjashtim ku gratë lindin mesatarisht mbi pesë fëmijë.
Sociologia Michaela Kreyenfeld, bashkautore e një raporti qeveritar gjerman për familjen, lidh rënien e lindjeve me krizën ekonomike dhe pasiguritë e përditshme. Ajo shpjegon se faktorë të tillë si pandemia, ndryshimet klimatike dhe inflacioni i lartë po krijojnë një situatë të re sfiduese, sidomos për brezin e ri.
Në SHBA, pronatalistët, me Elon Musk në krye, promovojnë rritjen e numrit të fëmijëve si zgjidhje për sfidat demografike. Në Rusi, presidenti Vladimir Putin po nxit gratë të kenë më shumë fëmijë, duke vendosur edhe gjoba për ata që nuk e mbështesin këtë politikë. Megjithatë, në këto raste, kushtet dhe mirëqenia e fëmijëve dhe prindërve nuk janë prioritet.
Një paralajmërim historik vjen nga Rumania e viteve të komunizmit, ku politika e fortë pronataliste e presidentit Çaushesku uli dukshëm abortet dhe rriti lindjet përkohësisht. Por kjo solli një “brez të humbur” që nuk pati përkujdesje dhe dashuri prindërore, duke dëmtuar thellë shoqërinë.
Ekspertët flasin për një “fertility gap” – hendekun mes dëshirës për fëmijë dhe mundësive reale për t’i pasur. Martin Bujard, ekspert për demografinë gjermane, thekson se shumica dërrmuese e njerëzve dëshirojnë më shumë fëmijë se sa lindin në realitet. Ky hendek lidhet me sfidat sociale, ekonomike dhe politike që pengojnë realizimin e kësaj dëshire.
Në vitin 2024, dëshira mesatare për fëmijë ishte 1.8 për grua, shumë më e lartë sesa shkalla aktuale e lindshmërisë prej 1.35. Nëse këto dëshira do të realizoheshin, shumë prej problemeve demografike do të zgjidhnin dhe mirëqenia sociale do të përmirësohej ndjeshëm.
Gjermania ka ndërmarrë hapa përmirësues, duke zgjeruar kopshte dhe shkolla gjithëditore dhe duke ofruar ndihma financiare për prindërit që nga fillimi i viteve 2000. Megjithatë, këto masa mbeten të pamjaftueshme për të ndalur trendin e rënies së lindjeve.
Problemi i mungesës së kujdesit të kualifikuar për fëmijët dhe pagave të ulëta për edukatorët janë pengesa serioze. Në vitet e fundit, mungesa e stafit dhe fondeve ka dobësuar besueshmërinë e sistemit të kujdesit ndaj fëmijëve në Gjermani.
Sipas statistikave zyrtare, 22% e grave dhe 36% e burrave midis moshës 30 dhe 50 vjeç në Gjermani nuk kanë fëmijë. Kjo shifër është më e lartë te gratë akademike, që shpesh zgjedhin karrierën mbi familjen për shkak të kushteve të pafavorshme.
Martin Bujard paralajmëron se nëse shkalla e lindshmërisë bie edhe më tej deri në vitin 2030, sistemi i sigurimeve shoqërore do të ballafaqohet me probleme të rënda. Kjo do të ndikojë në rritjen e kontributeve, uljen e pensioneve dhe shkurtime në kujdesin shëndetësor, duke thelluar edhe më shumë mungesën e fuqisë punëtore.
Në përfundim, zgjidhja kryesore mbetet krijimi i kushteve që lehtësojnë balancën mes jetës profesionale dhe asaj familjare, investimi në shërbimet për fëmijët dhe promovimi i një kulture më mbështetëse ndaj prindërimit dhe grave në veçanti. Vetëm kështu do të mund të ndalet dhe të rikuperohet kjo krizë demografike globale.
