Mungesa e transparencës dhe përkeqësimi i kushteve në Gjadër rrezikojnë të drejtat themelore të emigrantëve dhe kërkohet ndërhyrje urgjente
Një konferencë e rëndësishme për shtyp u zhvillua më 29 korrik në Romë, ku Komiteti i Azilit dhe Emigracionit së bashku me Grupin e Kontaktit të Parlamentit Italian dhe Europian prezantuan raportin më të fundit për menaxhimin e emigracionit dhe gjendjen në qendrën e paraburgimit në Gjadër, Shqipëri. Ky raport, që vjen si vazhdim i studimit të marsit 2025, nxjerr në pah ndryshime radikale në modelin transnacional të menaxhimit të migrantëve.
Që nga prilli, Italia ka vendosur një mekanizëm të ri që lejon transferimin e detyruar të emigrantëve nga qendrat italiane në atë të Gjadrit, duke krijuar një sistem ndërkombëtar paraburgimi me transparencë minimale dhe rreziqe të mëdha për shkeljen e të drejtave themelore. Hetimet në terren kanë zbuluar probleme serioze, si mungesa e kujdesit mjekësor adekuat dhe shkelje ligjore gjatë procedurave të transferimit.
Raporti denoncon se transferimet bëhen pa urdhër të shkruar dhe të arsyetuar, dhe pa vlerësim të gjendjes shëndetësore, pavarësisht nga sëmundjet kronike apo trauma psikologjike të disa personave. Udhëtimet janë të gjata dhe të shoqëruara me masa shtrënguese si prangat dhe lidhjet, shpesh pa informacion të mjaftueshëm për të transferuarit.
Në Gjadër, kushtet përkeqësohen për shkak të mungesës së shërbimeve mjekësore të nevojshme dhe menaxhimit të dobët, që shpesh çon në ndërprerje të trajtimeve jetësore dhe shkelje të drejtave kushtetuese dhe ndërkombëtare. Izolimi i detyruar në këtë qendër çon në margjinalizim të emigrantëve dhe një dehumanizim më të theksuar se në qendrat italiane.
Raporti thekson gjithashtu mungesën e transparencës, pasi nuk publikohen lista të personave të transferuar, duke i bërë ata “të padukshëm” për institucionet dhe organizatat humanitare. Kjo situatë krijon një boshllëk llogaridhënieje dhe shmang kontrollin gjyqësor, duke rritur rrezikun e abuzimeve.
Komiteti i Azilit denoncon paligjshmërinë e Protokollit Itali-Shqipëri, që shkel normat kushtetuese dhe ligjet evropiane, dhe kërkon pezullimin e menjëhershëm të këtij protokolli. Raporti paralajmëron se modeli shqiptar shërben si test për respektimin e të drejtave të njeriut dhe demokracisë, dhe se kjo praktikë rrezikon të minojë rëndë të drejtën e azilit dhe vlerat themelore të Bashkimit Evropian.
Në përfundim, ekspertët kërkojnë ndërhyrje urgjente për të ndaluar këtë spirale padrejtësie dhe për të rikthyer mbrojtjen e dinjitetit për më të prekshmit në sistemin e migracionit evropian.
