Sot në Tiranë u prezantua një libër mbi jetën e poetit dhe gjuhëtarit të shquar shqiptar, Martin Camaj, dhe periudhën e vështirë që ai përjetoi nën përndjekjen e vazhdueshme të Sigurimit të Shtetit gjatë diktaturës komuniste.
Libri, titulluar “Martin Camaj – Përndjekja dhe Liria”, përfshin një sërë dokumentesh që tregojnë përpjekjet e shërbimit sekret për ta ndjekur atë në Evropë dhe SHBA, ndërsa ai vazhdonte të krijonte vepra të rëndësishme për kulturën dhe albanologjinë shqiptare.
Autorja e këtij libri është Vera, mbesa e Camajt, e cila ka përgatitur me kujdes materialin mbi jetën dhe veprimtarinë e tij, përfshirë dokumentet e marrë nga Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e Sigurimit të Shtetit. Libri pasqyron përndjekjen që Martin Camaj përjetoi nga anëtarët e shërbimit të fshehtë në shumë vende, teksa ai lëvizte për veprimtaritë e tij shkencore.
Në prezantimin e librit, studiuesi i njohur nga Kosova, prof. dr. Isak Shema, foli me ngrohtësi për autorin, duke treguar se e kishte njohur personalisht që në vitet ’60. Ai theksoi rëndësinë e punës shkencore dhe letrare të Camajt për arsimin dhe kulturën shqiptare, veçanërisht në Kosovë, ku veprat e tij janë të përfshira në programet shkollore dhe studimore.
Martin Camaj është i njohur për kontributin e tij të madh në kulturën shqipe, dhe ndikimi i tij ndjehet fuqishëm në qarqet letrare dhe shkencore në Kosovë. Edhe pse krijimtaria e tij ishte e ndaluar në Shqipëri gjatë diktaturës, ai vazhdoi të botojë dhe të zhvillojë studime të rëndësishme në mërgim, duke luajtur një rol të rëndësishëm për gjuhën dhe kulturën shqiptare në diasporë.
Studiuesi akademik Gjovalin Shkurtaj kujtoi me mall takimet e tij me Camajn jashtë Shqipërisë, duke vlerësuar kontributin e tij në fushën e gjuhësisë dhe albanologjisë. Camaj ishte shumë i lidhur me arbëreshët e Italisë dhe ka dhënë një ndihmesë të madhe në fushën e studimeve të tyre gjuhësore.
Një tjetër moment emocionues në prezantim ishte fjalimi i Mujo Buçpapaj, drejtuesi i shtëpisë botuese Nacional, i cili vlerësoi Martin Camajn si një nga figurat më të shquara të letërsisë shqipe jashtë vendit. Ai përmendi se diktatura komuniste jo vetëm që përndiqte autorët në mërgim, por ndaloi edhe qarkullimin e veprave të tyre në Shqipëri, ndërsa shumë shkrimtarë të tjerë u ekzekutuan ose u burgosën.
Në dokumentet e përfshira në libër, pasqyrohet edhe aktiviteti shoqëror dhe akademik i Camajt në Evropë dhe SHBA, përfshirë raportet e shërbimit të fshehtë për takimet dhe intervistat e tij në “Zërin e Amerikës” në vitet ’80. Botimi i këtij libri përkon me 99-vjetorin e lindjes së Camajt dhe 32-vjetorin e ndarjes së tij nga jeta, duke sjellë një dritë të re mbi përndjekjen që ai përjetoi dhe kontributin e tij të madh për kulturën shqiptare.
