Një raport i UNESCO-s (Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë) ka evidentuar një ulje të ndjeshme të ankthit të nxënësve shqiptarë ndaj matematikës gjatë dekadës së fundit.
Të dhënat tregojnë se nga viti 2012 deri në vitin 2022, indeksi i ankthit për këtë lëndë ra me 0.13 pikë. Ky zhvillim pozitiv shoqërohet megjithatë me një ulje të performancës së nxënësve në matematikë.
Testimi ndërkombëtar PISA për vitin 2022 tregon se nxënësit shqiptarë arritën 368 pikë në matematikë, një rënie e theksuar prej 69 pikësh krahasuar me vitin 2018 dhe 21 pikësh krahasuar me vitin 2012. Që nga viti 2003, PISA ka vlerësuar jo vetëm njohuritë e nxënësve, por edhe faktorët psikologjikë si ankthi për matematikën, përmes një serie pyetjesh që matin ndjeshmërinë e tyre ndaj kësaj lënde.
Pyetjet përfshinin pohime si: “Shpesh shqetësohem se do të jetë e vështirë për mua matematika” dhe “Ndihem në ankth për dështimin në matematikë”. Përgjigjet e nxënësve për këtë seri pyetjesh përdoren për të krijuar një indeks të standardizuar të ankthit në matematikë, duke mundësuar krahasime ndërmjet vendeve dhe viteve.
Ndërkohë që Shqipëria ka parë një ulje të ankthit në matematikë, e njëjta nuk mund të thuhet për vende si Austria, Danimarka, Gjermania dhe Suedia, ku ankthi i nxënësve për matematikën është rritur ndjeshëm. Në disa prej këtyre vendeve, si Suedia dhe Polonia, nxënësit 15-vjeçarë në vitin 2022 ishin të paktën 10 pikë përqindje më të tensionuar krahasuar me vitin 2012.
Nga ana tjetër, vendet që ndajnë me Shqipërinë trendin e uljes së ankthit, si Franca, Hungaria, Jordania dhe Republika e Koresë, gjithashtu kanë parë rënie në rezultatet e testimeve të matematikës. Kjo tregon një lidhje të mundshme midis uljes së ankthit dhe rënies së performancës, e cila kërkon studime të mëtejshme për të kuptuar më mirë këtë dinamikë.
Sipas UNESCO-s, ankthi ndaj matematikës është një pengesë e rëndësishme për suksesin akademik dhe karrierën e mëtejshme në fushat STEM (shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë). Për më tepër, ndikimi i tij shtrihet edhe tek shëndeti mendor dhe mirëqenia e përgjithshme, duke nisur që në moshë të vogël. Hulumtimet tregojnë se ankthi ndaj matematikës mund të shfaqet që në moshën 6-vjeçare dhe shpeshherë mbetet i qëndrueshëm ose përkeqësohet me kalimin e kohës.
Ky fenomen kërkon një vëmendje të veçantë nga politikat arsimore. Ndërsa ulja e ankthit mund të jetë një zhvillim pozitiv, përmirësimi i cilësisë së mësimdhënies dhe forcimi i rezultateve në matematikë mbeten prioritete për t’u trajtuar. Shqipëria dhe vendet e tjera me të dhëna të ngjashme duhet të balancojnë qasjen ndaj sfidave psikologjike dhe akademike për të siguruar një arsim më të mirë dhe më gjithëpërfshirës për brezat e ardhshëm.