Një sondazh i realizuar nga “Monitor”, me pjesëmarrjen e 1044 personave (857 që jetojnë në Shqipëri dhe 187 jashtë), zbardh një trend të ri të emigrimit midis individëve të arsimuar dhe me gjendje të mirë ekonomike.
Ky sondazh, i kryer për rreth një muaj që nga data 11 shtator, tregon se mbi 94% e të anketuarve janë me arsim të lartë, ndërsa afërsisht gjysma kanë gradë doktorature, përfshirë 57 doktorantë. Ndër të anketuarit që jetojnë në Shqipëri, 40% kanë bërë plane konkrete për t’u larguar brenda dy viteve të ardhshme, me grupmoshat 30-49 vjeç që përbëjnë shumicën.
Ndryshe nga popullata e përgjithshme, e cila shpesh përmend arsye ekonomike për emigracionin, grupi i shtresës së mesme dhe profesionistëve përmend kryesisht mungesën e shpresës për përmirësim dhe cilësinë e dobët të shërbimeve shëndetësore dhe arsimore. Në përgjithësi, emigracioni në Shqipëri, që nisi me valën e ikjeve të viteve ’90, po arrin përmasa shqetësuese, veçanërisht midis të arsimuarve dhe profesionistëve.
Rezultatet e sondazhit
Ky sondazh u krye online përmes platformës ECR, me një kampion të rastësishëm, ku 82% e të anketuarve ishin rezidentë në Shqipëri dhe 18% jashtë vendit. Të dhënat treguan për një potencial të lartë të emigrimit nga individët e shkolluar: mbi 94% kishin arsim të lartë, përfshirë 478 me doktoraturë dhe 57 doktorantë. Nga të anketuarit që jetojnë në Shqipëri, 89.7% kanë menduar emigrimin si një opsion, ndërsa vetëm 10% e tyre nuk kanë konsideruar kurrë largimin.
Pyetjes “A keni plane konkrete për t’u larguar nga vendi brenda dy viteve të ardhshme?”, i dhanë përgjigje 769 persona nga Shqipëria, ku 40.6% deklaruan se do të largohen brenda dy viteve. Gjithashtu, shumica e të anketuarve, 54.8%, do të refuzonin të largoheshin nga Shqipëria vetëm për një pagë bruto jo më të vogël se 2000 euro.
Arsyet e emigrimit dhe perceptimi për të ardhmen
Në mesin e arsyeve kryesore për emigracion, 66% e të anketuarve theksojnë mungesën e perspektivës për të ardhmen, ndërsa më shumë se gjysma përmendin standardet më të larta të jetesës jashtë vendit. Mungesa e shërbimeve të përshtatshme shëndetësore, siguria dhe stabiliteti politik janë gjithashtu faktorë të rëndësishëm për largimin e individëve të arsimuar. Mbi 46% e të anketuarve theksojnë gjithashtu cilësinë e arsimit për fëmijët si një faktor kryesor për emigracion.
Pjesa më e madhe e të anketuarve, përfshirë profesionistët që përfaqësojnë shtresën e mesme në Shqipëri, thekson se largimi nuk është për shkak të përfitimeve financiare ose për mundësitë e punësimit; arsyeja kryesore është dëshira për një cilësi më të mirë jetese, për një shoqëri më të kulturuar dhe më humane. Në të vërtetë, shumë persona theksojnë se as një pagë shumë e lartë nuk do të mund t’i bënte të qëndrojnë nëse mungon cilësia e jetesës.
Rezultatet dhe perspektiva e rikthimit
Nga 187 të anketuarit që jetojnë jashtë vendit, mbi 57% deklarojnë se nuk kanë plane për t’u rikthyer në Shqipëri dhe do të kthehen vetëm për vizita të shkurtra. Vetëm 2.1% kishin plane konkrete për rikthim të afërt, ndërsa 23.5% mendonin të ktheheshin pas disa vitesh. Nga ata që jetojnë në Shqipëri, shumica deklaruan se nuk do të konsideronin largimin për një pagë më të ulët se 2000 euro bruto në muaj.
Korrupsioni dhe sektori publik si faktorë kyç të pakënaqësisë
Sondazhi zbuloi se për të zvogëluar largimin e të rinjve, më shumë se 60% e të anketuarve e konsiderojnë të domosdoshme uljen e korrupsionit, ndërsa përmirësimi i shërbimeve arsimore dhe shëndetësore vlerësohet gjithashtu nga rreth gjysma e tyre. Korrupsioni është përmendur në mënyrë të vazhdueshme si një pengesë e madhe për zhvillimin e vendit dhe për të ardhmen e qytetarëve.
Planet për largimin në vendet e zhvilluara
Të dhënat tregojnë se ata që planifikojnë të largohen synojnë kryesisht vende të zhvilluara, si Gjermania (37.8%), SHBA (21%) dhe Kanadaja (9%), ku mundësitë për kontrata pune dhe emigracion të organizuar janë më të shumta. Një trend në rritje i emigrimit drejt Gjermanisë është i dukshëm pas vitit 2015, për shkak të lehtësive burokratike për profesionistët. Individët e kualifikuar kanë gjasa të emigrojnë në mënyrë të organizuar për të siguruar një të ardhme më të qëndrueshme.
Rëndësia e përmirësimit të jetës për parandalimin e emigracionit
Pyetur për masat që mund t’i nxisnin të qëndronin, 76% e të anketuarve përmendën përmirësimin e kushteve të jetesës si faktor kyç. Ndër masat që përmenden si të rëndësishme janë përmirësimi i infrastrukturës publike në qytete, kontrolli i ndotjes, respektimi i të drejtave të punonjësve në sektorin privat dhe reforma në sistemin arsimor, shëndetësor dhe gjyqësor. Këto janë masa që qytetarët vlerësojnë se mund të krijojnë një mjedis të favorshëm për një jetë cilësore dhe të qetë në Shqipëri.
