Në zgjedhjet e vitit 2025, një nga çështjet më të diskutueshme do të jetë roli i diasporës në procesin zgjedhor.
Çfarë ndikimi do të ketë ajo, dhe si do të shfrytëzohet në mënyrë të duhur? Pjesëmarrësit e emisionit “Na therret Atdheu” do të hedhin dritë mbi disa pyetje kyçe lidhur me këtë temë.
Të ftuar.
1-Zef Përgega-SHBA.
Gazetar, aktivist i të drejtave të njeriut.
2-Fatmir Gjata -Itali.
Shkrimtar, publicist!
3-Kristaq Kume.
Ish kryetar i KQZ-së.
4-Niko Çurri-Athine
Kryetar i shoqatës “Vëllazërimi”, Greqi.
Një nga pyetjet që do të trajtohet është nëse diaspora do të jetë e pamonitorueshme dhe nëse do të jetë e vështirë të kontrollohet mënyra sesi ata do të votojnë dhe si mund të influencohen. Zef Pergega, gazetar dhe aktivist i të drejtave të njeriut, do të shprehi shqetësimin se kjo do të jetë një sfidë e madhe për autoritetet dhe se do të jetë shumë më e lehtë të manipulohet vullneti i diasporës.
Një tjetër pyetje që do të ngrihet është nëse vota e diasporës do të jetë e vështirë për t’u kontrolluar dhe nëse mund të kthehet në një “qokë” politike. Fatmir Gjata, shkrimtar dhe publicist, do të theksojë se një faktor i tillë mund të jetë një mundësi për partitë politike të shfrytëzojnë situatën në favor të tyre.
Duke e parë rëndësinë e votës së diasporës, do të diskutohet nëse ajo është po aq e rëndësishme sa vota e qytetarëve që jetojnë brenda Shqipërisë. Kristaq Kume, ish-kryetar i KQZ-së, do të theksojë faktin se vota e diasporës do të ketë një ndikim të madh në formimin e qeverisë së ardhshme dhe duhet marrë seriozisht nga të gjitha partitë politike.
Një pyetje tjetër do të shqyrtojë nëse diaspora mund të ndikohen nga lidhjet familjare dhe interesat personale, duke e shndërruar votën në një favor politik. Niko Çurri, kryetar i shoqatës “Vëllazërimi” në Greqi, do të flasë për ndikimin e mundshëm të lidhjeve familjare dhe si ato mund të ndryshojnë orientimin e votës, duke e kthyer atë në një instrument për qëllime të tjera politike.
Në këtë kontekst, do të diskutohet nëse presioni nga të afërmit për të votuar në një mënyrë të caktuar është një rrezik real që mund të kompromentojë votën e diasporës. Pjesëmarrësit do të shprehin mendimet e tyre nëse ky fenomen mund të jetë një kërcënim për integritetin e procesit zgjedhor.
Një çështje tjetër do të jetë nëse partitë politike do të shfrytëzojnë diasporën për të mbledhur më shumë fonde për zgjedhjet e 11 majit. Do të ngrihet pyetja se kush po financohet udhëtimet e eksponentëve politikë, që udhëtojnë për të organizuar takime me bashkëatdhetarët tanë jashtë shtetit.
Përsa i përket kërkesës së Partisë Demokratike për të mos kaluar asnjë draft nëse PS nuk pranon që emigrantët të votojnë pa dokumente biometrike shqiptare, do të diskutohet nëse ky qëndrim e vendos në rrezik votën e diasporës. Çështja e kushteve të PD-së do të jetë një temë kryesore për diskutim.
Në fund, do të shqyrtohet nëse PS lejon emigrantët të votojnë me dokumente të skaduara, por nuk i lejon të votojnë me dokumente të huaja të rregullta të vendit ku jetojnë dhe punojnë. Do të diskutohet gjithashtu nëse kjo është një lojë e PS-së për t’ia lënë përgjegjësinë PD-së, e cila me kushtet e saj rrezikon votën e diasporës.
Këto pyetje dhe shumë të tjera do të formësojnë diskutimin mbi rolin e diasporës në zgjedhjet e ardhshme, duke u përpjekur të kuptohet se si mund të shmangen keqpërdorimet dhe si mund të sigurohet një proces zgjedhor i drejtë dhe i ndershëm.
Pyetjet
- A është e pamonitorueshme diaspora, për sa i përket mënyrës sesi ata do të votojnë dhe si do të influencohen?
- Vota e diasporës është e vështirë për t’u kontrolluar dhe a mund të kthehet në një ‘qokë’ politike?
- Vota e diasporës është po aq e rëndësishme sa edhe e qytetarëve që jetojnë në Shqipëri. Duku ju referuar këtij fakti, si do të ndikojë kjo në procesin zgjedhor?
- A mund të ndikohen anëtarët e diasporës nga lidhjet familjare dhe interesat personale, duke e shndërruar votën në një favor politik?
- A është një rrezik real presioni nga të afërmit për të votuar në një mënyrë të caktuar, që mund të kompromentojë votën e diasporës?
- A e përdorin partitë politike diasporën për të marrë më shumë para publike për zgjedhjet e 11 majit? Këto udhëtime për takime me bashkëatdhetarët tanë që jetojnë jashtë shtetit, kush i financon ato?
- Berisha ka thënë se nuk kalojnë asnjë draft nëse PS nuk pranon që emigrantët të votojnë edhe pa dokumente biometrike shqiptare. A e vendos qëndrimi i Partisë Demokratike në rrezik votën e diasporës?
- Sistemi nuk mundëson votimin me kartë të huaj, ka thënë kryekomisioneri Celibashi. Sipas tij, nëse ndryshimet e Kodit Zgjedhor për votën e diasporës do të miratohen pas fundit të marsit, ato nuk do të kenë dobi.
- PS lejon emigrantët të votojnë me dokumente të skaduara dhe nuk i lejon që të votojnë me dokumente të huaja të rregullta të vendit ku jetojnë dhe punojnë. A është kjo një lëvizje e qëllimshme nga PS?
- A është një lojë e PS për t’ia lënë përgjegjësinë PD-së, e cila me kushtet e saj rrezikon votën e diasporës?
- Pak ditë më parë, Komisioneri Shtetëror Celibashi propozoi një draft në Kuvend që do t’u japë mundësinë emigrantëve me dokumente të skaduara të votojnë, si dhe të afronte me 10 ditë afatet e regjistrimit të kandidatëve për të mundësuar fillimin e fletëve të votimit në diasporë. Si do të ndikojë kjo në procesin zgjedhor?
- Zgjedhjet e vitit 2025, a do të jenë një përjashtim nga rregulli kriminal i patronazhimit të votave?
- A do të ketë viktima të keqpërdorimit të votës nga shqiptarët e diasporës, në një formë ndoshta më të ndërlikuar sesa ata që jetojnë brenda Shqipërisë?
- A mund të konsiderohet diaspora si një plaçkë “lufte elektorale” që do të adresohet nga pushteti?
