Modeli i zhvendosjes së emigrantëve në kampet shqiptare ka rezultuar me kosto shumë të larta dhe rezultate minimale sipas mediave gjermane.
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni shënoi një vit të rëndësishëm politik me përvjetorin e tretë të marrjes së detyrës, por një tjetër përvjetor u la në heshtje. Më 16 tetor 2024, grupi i parë prej 16 emigrantësh mbërriti në qendrën e pritjes në portin e Shëngjinit dhe më pas u transferua në kampin e deportimit në Gjadër.
Sipas marrëveshjes së nënshkruar në nëntor 2023 me kryeministrin shqiptar Edi Rama, kampet në Shqipëri u prezantuan si një mjet për të kufizuar emigracionin e paligjshëm drejt brigjeve italiane. Vetë Meloni i cilësoi ato si shembull të një politike të re europiane. Megjithatë, realizimi praktik hasi vonesa të shumta dhe vështirësi ligjore.
Ndërtimi i objekteve përfundoi pesë muaj pas afatit. Ndërkohë, gjykatat italiane dhe ato europiane urdhëruan që emigrantët e transferuar të ktheheshin në Itali për të ndjekur procedurat e rregullta të azilit. Kjo e rrëzoi funksionin fillestar të projektit, i cili synonte përshpejtimin e vlerësimit të kërkesave për azil jashtë territorit italian.
Nga fillimi i projektit deri në shkurt 2025, vetëm rreth gjashtëdhjetë emigrantë u dërguan në kampet në Shëngjin dhe Gjadër, megjithëse kapaciteti i tyre vjetor është projektuar për rreth 3600 persona. Përdorimi real i qendrave ka mbetur minimal.
Në mars të vitit 2025, qeveria italiane vendosi që Gjadri të përdorej kryesisht për emigrantët që u ishte refuzuar kërkesa për azil dhe që mbaheshin në paraburgim për shkelje penale. Por edhe ky ndryshim nuk solli efiçiencë. Deputetë të opozitës italiane që vizituan vendin në përvjetorin e hapjes së kampeve raportuan se qendra në Shëngjin ishte bosh dhe në Gjadër ndodheshin vetëm 25 persona.
Sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme italiane, nga shtatori, rreth dhjetë persona transferohen çdo dy javë në Gjadër, por shumica përfundimisht kthehen sërish në Itali para deportimit. Vetëm një rast deportimi i drejtpërdrejtë u krye në maj, ku pesë shtetas egjiptianë u dërguan në Kajro.
Deputeti i Partisë Demokratike italiane, Matteo Orfini, kritikoi skemën duke deklaruar se kjo praktikë bie ndesh me vendimet e Gjykatës Evropiane dhe cenon të drejtat themelore të kërkuesve të azilit. Ai theksoi se projekti përveçse juridikisht problematik, është edhe financiarisht i kushtueshëm.
Qeveria italiane ka parashikuar një kosto prej rreth 650 milionë euro për operimin e kampeve gjatë pesë viteve. Opozita llogarit se shpenzimet mund të arrijnë deri në një miliard euro, duke përfshirë transportin, personelin dhe shërbimet logjistike.
Duke marrë parasysh se gjatë vitit të parë vetëm rreth 200 persona kanë kaluar nëpër qendra dhe kostoja vjetore operative arrin 130 milionë euro, rezulton një faturë prej 650 mijë euro për çdo emigrant, sipas Orfinit. Ai e quajti këtë “dështimin më të shtrenjtë të politikës së emigracionit të Melonit”, duke shtuar se barrën e paguajnë taksapaguesit italianë.
