Pas javësh negociatash, partitë politike në Shqipëri arritën më në fund marrëveshje për ngritjen e Komisionit të Reformës Zgjedhore, me përjashtime dhe rregulla që pritet të ndikojnë drejtpërdrejt në procesin elektoral të ardhshëm.
Marrëveshja përfundimtare parashikon që Komisioni i Posaçëm të përbëhet nga 16 anëtarë. Prej tyre, 7 do të jenë nga Partia Socialiste, 7 nga Partia Demokratike dhe 2 nga forcat politike që siguruan të paktën dy mandate në zgjedhjet parlamentare të 11 majit 2025. Lista përfundimtare e anëtarëve do të miratohet me vendim të Kuvendit.
Në strukturën e re, deputetë të tjerë të partive parlamentare mund të marrin pjesë në mbledhje, por vetëm me të drejtë fjale, jo vote. Ky kufizim përfshin edhe aktivistë politikë si Arlind Qori dhe Adriatik Lapaj, të cilët do të kenë mundësinë të paraqesin propozime, por pa ndikim në vendimmarrje.
Vendimet e Komisionit do të bazohen në parimin e konsensusit të gjerë. Një vendim do të konsiderohet i vlefshëm vetëm nëse sigurohet shumica e votave dhe miratimi i të dy bashkëkryetarëve të tij, duke synuar balancimin politik në procesin e reformimit të sistemit zgjedhor.
Komisioni do të ketë një afat 9-mujor për të përmbyllur punën e tij që nga momenti i miratimit të vendimit në Kuvend. Në rast se puna kërkon më shumë kohë, bashkëkryetarët mund të kërkojnë zgjatje të mandatit me një vendim të veçantë.
Ky proces pritet të jetë një ndër më të rëndësishmit në përgatitjet për zgjedhjet e ardhshme, pasi synon të adresojë mangësitë e raportuara nga vëzhguesit ndërkombëtarë dhe të rrisë transparencën e administrimit të votës.
Burime parlamentare konfirmojnë se diskutimet më të forta janë përqendruar në mënyrën e numërimit elektronik, rregullat për fushatat dhe financimin e partive politike, tema që kanë sjellë përplasje edhe në proceset e mëparshme reformuese.
Ndërkohë, opozita ka kërkuar garanci që rekomandimet e OSBE-ODIHR të mos mbeten thjesht në letër, por të përfshihen realisht në ligj, veçanërisht në aspektet që lidhen me administratën zgjedhore dhe barazinë e kandidatëve.
Kjo marrëveshje, ndonëse e vonuar, shihet si një hap i rëndësishëm drejt rikthimit të besimit politik dhe publik në proceset zgjedhore, që prej kohësh janë karakterizuar nga mosbesim dhe akuza për manipulime.
