Në vitin 2019, një vizitë e lartë e liderit kinez, Xi Jinping, në një fabrikë të zakonshme në Ganzhou, një qytet industrial në juglindje të Kinës, shënoi një moment të rëndësishëm për Kinën.
Gjatë turit të tij, Xi vuri në dukje rëndësinë e mineraleve të rralla, duke theksuar se ato janë një burim strategjik i rëndësishëm. Gjatë këtyre vitëve, Kina ka forcuar dominimin e saj mbi zinxhirin e furnizimit me këto minerale, duke përdorur kontrollin mbi këtë industri si një mjet të fuqishëm për të sfiduar Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Mineralet e rralla, të cilat përdoren në teknologji të avancuara si iPhone dhe automjete elektrike, janë thelbësore për zhvillimin e teknologjisë që do të formësojë të ardhmen. Ato përfshijnë 17 elementë kimikë që janë më të zakonshëm se ari, por që janë të vështirë dhe të shtrenjtë për t’u nxjerrë dhe përpunuar. Pavarësisht se Shtetet e Bashkuara kanë burime të këtyre mineraleve, Kina kontrollon 61% të prodhimit global të mineraleve të rralla, dhe 92% të përpunimit të tyre, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë.
Në 4 prill 2023, pas disa paralajmërimeve, qeveria kineze vendosi kufizime eksportuese mbi shtatë lloje mineralesh të rralla, si pjesë e hakmarrjes ndaj tarifave reciproke të 34% të Presidentit Trump ndaj produkteve kineze. Rregullat e reja kërkojnë që kompanitë të sigurojnë lejen e qeverisë kineze për të eksportuar këto minerale dhe produkte të lidhura me to, përfshirë magnetet që përdoren në shumë teknologji të avancuara dhe armë të fuqishme.
Në këtë kontekst, ekspertët thonë se kjo është një goditje e drejtpërdrejtë për industrinë amerikane, duke e bërë Shtetet e Bashkuara të varura nga eksportet kineze të këtyre mineraleve. “Ky është një veprim strategjik nga Kina që tregon se ajo ka fuqinë ekonomike për të bërë goditje të sakta dhe të kujdesshme ndaj industrisë amerikane”, tha Justin Wolfers, profesor i ekonomisë dhe politikës publike në Universitetin e Miçiganit.
Për momentin, kufizimet e eksportit të Kines kanë shkaktuar probleme të mëdha për kompanitë amerikane dhe europiane që varen nga këto minerale për të prodhuar teknologji të avancuar. John Ormerod, themelues i konsulencës për magnetet e mineraleve të rralla, tha për CNN se dërgesat e magneteve të këtyre mineraleve për të paktën pesë kompani amerikane dhe europiane janë ndërprerë që prej vendosjes së këtyre kufizimeve.
Në ndërkohë, qeveria amerikane ka nisur përpjekjet për të zhvilluar zinxhirin e saj të furnizimit me minerale të rralla, por këto përpjekje do të kërkojnë vite për t’u realizuar. Kompanitë amerikane të industrisë së mineraleve të rralla po bëjnë hapa të rëndësishëm për të zgjeruar kapacitetet e prodhimit dhe për të gjetur burime nga aleatët dhe partnerët ndërkombëtarë, por për momentin ende nuk mund të përballojnë kërkesën e madhe të industrive kyçe të SHBA.
Në fund të fundit, kontrolli i Kinës mbi këtë industri vazhdon të mbetet një mundësi dhe një sfidë për Shtetet e Bashkuara, të cilat janë të angazhuara në një garë të rëndësishme teknologjike dhe tregtare me Kinën.
