Kabineti i sigurisë në Izrael u mblodh të premten për të votuar mbi një marrëveshje armëpushimi, pas konfirmimit nga kryeministri Benjamin Netanyahu se është arritur një marrëveshje për pezullimin e luftës 15-mujore me Hamasin në Gaza dhe lirimin e dhjetëra pengjeve të mbajtura nga militantët.
Ndërmjetësit, Katari dhe SHBA-ja, njoftuan marrëveshjen të mërkurën, por ajo mbeti pezull për një ditë, ndërsa Netanyahu deklaroi se kishte pengesa të minutës së fundit, duke fajësuar Hamasin.
Marrëveshja, e cila pritet të marrë miratimin përfundimtar nga qeveria, mund të hyjë në fuqi që të dielën, pavarësisht kundërshtimeve të ashpra nga partnerët e koalicionit të djathtë të Netanyahu-t. Kundërshtimet e tyre mund të destabilizojnë qeverinë në një moment delikat.
Lufta shpërtheu pas sulmit ndërkufitar të Hamasit më 7 tetor 2023, që shkaktoi vdekjen e rreth 1,200 njerëzve në Izrael dhe mbajtjen peng të rreth 250 personave. Izraeli iu përgjigj me një ofensivë të ashpër që, sipas zyrtarëve shëndetësorë të Gazës, ka shkaktuar mbi 46,000 viktima palestineze, ku më shumë se gjysma janë gra dhe fëmijë.
Tre fazat e marrëveshjes
Netanyahu ka urdhëruar përgatitjen e një task-force për pritjen e pengjeve që pritet të lirohen, ndërsa familjet e tyre janë informuar për arritjen e marrëveshjes. Sipas planit, armëpushimi mund të fillojë të dielën, dhe lirimi i parë i pengjeve mund të ndodhë po atë ditë.
Në fazën e parë, pritet lirimi i 33 nga rreth 100 pengjet që ndodhen ende në Gaza, në këmbim të qindra palestinezëve të burgosur nga Izraeli. Forcat izraelite do të tërhiqen nga disa zona, duke u dhënë mundësi qindra mijëra palestinezëve të kthehen në banesat e shkatërruara, ndërsa ndihmat humanitare do të rriten ndjeshëm.
Faza e dytë e marrëveshjes, që do të negociohet gjatë armëpushimit, do të përqendrohet në lirimin e pengjeve të mbetura, përfshirë ushtarë meshkuj. Hamas ka deklaruar se lirimi i tyre do të ndodhë vetëm nëse arrihet një armëpushim i qëndrueshëm dhe tërheqje e plotë e Izraelit, ndërsa Izraeli ka theksuar se do të vazhdojë luftën deri në çmontimin e grupit.
Tensionet dhe sfidat politike
Ministri izraelit i sigurisë kombëtare, Itamar Ben-Gvir, ka kërcënuar të largohet nga qeveria nëse marrëveshja miratohet. Në një postim në rrjetin social X, ai tha: “Nëse marrëveshja kalon, do të largohemi nga qeveria me zemër të rënduar.” Megjithatë, largimi i tij nuk pritet të rrëzojë qeverinë ose të prishë marrëveshjen, por mund të krijojë një krizë politike që rrezikon stabilitetin e kabinetit.
Në anën tjetër, një delegacion izraelit ndodhet në Kajro për të diskutuar hapjen e pikës kufitare Rafah, një kalim kyç mes Rripit të Gazës dhe Egjiptit. Marrëveshja përfshin gjithashtu detaje mbi listën e të burgosurve palestinezë që do të lirohen, çështje që ishte një nga pengesat kryesore të bisedimeve.
E ardhmja e Gazës
Pas luftës, mbeten të hapura çështje afatgjata për të ardhmen e Gazës, përfshirë se kush do ta drejtojë territorin dhe si do të organizohet rindërtimi. Për momentin, marrëveshja shihet si një hap drejt lehtësimit të vuajtjeve humanitare dhe stabilizimit të rajonit, por zbatimi i saj do të jetë një sfidë komplekse.
