Të dhënat zyrtare tregojnë një rënie alarmante të shkallës së zëvendësimit të pensioneve, duke lënë të moshuarit gjithnjë e më të pambrojtur përballë kostove në rritje të jetesës.
Rritja e çmimeve dhe shtrenjtimi i përditshëm po rëndojnë gjithnjë e më shumë mbi pensionistët shqiptarë, të cilët shohin se diferenca mes pensionit mesatar dhe pagës mesatare po zgjerohet me shpejtësi. Ndërsa pagat kanë përfituar nga rritje të dukshme, pensionet nuk kanë marrë të njëjtin ritëm mbrojtjeje, duke ulur fuqinë reale blerëse të të moshuarve.
Sipas të dhënave të fundit, shkalla e zëvendësimit – raporti midis pensionit mesatar dhe të ardhurave mesatare – ka rënë ndjeshëm si në zonat urbane, ashtu edhe në ato rurale. Në qytete, kjo shkallë ka zbritur nga 37.6% në vitin 2020, në vetëm 31.2% në vitin 2024, një rënie prej 6.4 pikë përqindje brenda pesë vitesh. Në fshatra, situata është edhe më shqetësuese, pasi niveli ka rënë nga 35.7% në vitin 2020, në 29.7% në vitin 2024, duke shënuar për herë të parë nën 30% në vitet 2023 dhe 2024.
Kjo rënie ndodh në një kohë kur paga mesatare mujore bruto në vitin 2024 arriti 79,500 lekë, me rritje prej 47% krahasuar me vitin 2020. Në të njëjtën periudhë, pensioni mesatar urban u rrit vetëm me 24%, duke arritur në 19,609 lekë. Kjo diferencë tregon se pensionistët po humbasin terren çdo vit në raport me standardin e jetesës që kishin gjatë periudhës aktive të punës.
Specialistët paralajmërojnë se ky trend, i kombinuar me plakjen e popullsisë dhe uljen e kontributeve në sigurimet shoqërore, po e dobëson seriozisht rolin mbrojtës të sistemit publik të pensioneve. Pa reforma të thella dhe të qëndrueshme, pensionet nuk do të jenë në gjendje të mbajnë hapin me të ardhurat reale dhe inflacionin.
Pasojat e kësaj situate janë të drejtpërdrejta dhe të gjera: pensionistët përballen me vështirësi në sigurimin e ushqimit, shërbimeve shëndetësore dhe shpenzimeve bazë, duke rritur rrezikun e varfërisë në moshën e tretë. Diferenca në rritje mes pagës dhe pensionit nuk është vetëm një problem ekonomik, por një çështje sociale që kërcënon kohezionin e shoqërisë dhe drejtësinë sociale.
Sigurimi i një standardi të denjë jetese për të moshuarit mbetet një nga treguesit kryesorë të zhvillimit të një vendi dhe të përkushtimit të tij ndaj mirëqenies së qytetarëve. Pa veprime konkrete, hendeku mes pagave dhe pensioneve pritet të thellohet edhe më shumë në vitet që vijnë.
