Gjykata Kushtetuese hodhi poshtë padinë e Partisë Demokratike që kërkonte shfuqizimin e ligjit të miratuar nga mazhoranca, i cili lehtëson ndërtimet në zonat e mbrojtura duke favorizuar interesat e “strategjikëve” të qeverisë dhe duke cenuar interesin publik dhe mbrojtjen e mjedisit.
Në një tjetër vendim që përforcon politikën e qeverisë Rama, Gjykata Kushtetuese ka refuzuar kërkesën e 37 deputetëve të opozitës për shfuqizimin e ligjit 81/2017, ndryshuar njëanshmërisht më 22 shkurt të vitit të kaluar. Ky ligj u miratua vetëm me votat e mazhorancës në një parlament në kaos, ndërsa opozita protestonte ashpër për pasoja të rënda në mbrojtjen e natyrës.
Ligji i ndryshuar i heq zonave të mbrojtura sistemin e zonimit të brendshëm që garantonte nivele të ndryshme mbrojtjeje sipas rregulloreve ndërkombëtare për ruajtjen e natyrës (IUCN). Me këtë, këto zona marrin vetëm shkallën e tretë të mbrojtjes, duke i hapur rrugën betonizimit dhe investimeve të dyshimta nga grupe të lidhura me qeverinë.
Përgjegjëse për menaxhimin e këtyre zonave është bërë Këshilli Kombëtar i Territorit (KKT), një strukturë që ka në dorë aprovimin e rregulloreve dhe lejeve për ndërtime në këto zona, duke ngritur dyshime për mungesë transparence dhe abuzime në dëm të mbrojtjes së ambientit.
Opozita ngriti alarmin se ndryshimet shkatërruese do të çojnë në tkurrjen e sipërfaqeve të parqeve kombëtare të njohura si Butrinti, Divjaka, Dajti, Qaftshtama, si dhe dëmtimin e parqeve natyrore si Korabi, Kardhiqi, Karaburuni, Kune-Vain Tale e të tjera. Heqja apo zvogëlimi i këtyre zonave është një goditje e rëndë ndaj biodiversitetit dhe trashëgimisë natyrore.
Gjykata Kushtetuese argumentoi se opozita nuk kishte sjellë prova të mjaftueshme për të treguar se ligji cënonte parimet kushtetuese si barazinë para ligjit, shtetin e së drejtës dhe hierarkinë normative. Në disa çështje u mungua shumica prej pesë gjyqtarësh për vendimmarrje, duke lënë disa pretendime pa u marrë parasysh.
Për raportin financiar dhe konsultimin publik, Gjykata e vlerësoi ligjin si një “ligj kuadër” pa efekte financiare konkrete që kërkonin përllogaritje të hollësishme. Konsultimi publik i zhvilluar nga Kuvendi u konsiderua në përputhje me Kushtetutën, edhe pse opozita argumentonte se ishte i pamjaftueshëm.
Gjykata theksoi se ligji nuk cenon detyrimet ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit dhe se marrëveshjet ndërkombëtare si MSA dhe Konventa e Aarhus-it nuk i imponojnë Shqipërisë detyrime që ky ligj i ndryshuar shkel. Kjo tregon se Kushtetuesja është në krah të qeverisë dhe larg interesit qytetar dhe mjedisor.
Në lidhje me pretendimet për shkelje të identitetit kombëtar dhe trashëgimisë natyrore, Gjykata i hodhi poshtë ato, duke argumentuar se ligji ka karakter kuadër dhe nuk prodhon pasoja konkrete në këtë drejtim.
Pavarësisht kritikave të ekspertëve dhe organizatave mjedisore, të cilët denoncuan devijimin e qeverisë nga rekomandimet për mbrojtjen e zonave, Kushtetuesja vulosi kështu një precedent të rrezikshëm që favorizon interesat politike dhe biznesore në kurriz të natyrës.
Në fakt, vendimi përforcon një model pseudodrejtësie ku ligjet miratohen në favor të qeverisë dhe grupeve të saj, duke anashkaluar shqetësimet e qytetarëve dhe rrezikuar burimet natyrore që janë pasuri kombëtare.
Në këtë situatë, betoni dhe interesi privat po shkatërrojnë zonat e mbrojtura, ndërsa mekanizmat ligjorë që duhej t’i mbronin janë kthyer në vegla që shërbejnë politikave qeveritare.
Vendimi final i Gjykatës Kushtetuese pritet të shpallet zyrtarisht brenda afateve ligjore, ndërsa dëmet për mjedisin dhe komunitetet lokale do të vazhdojnë të rriten pa pengesa.
