Raporti i OSBE-ODIHR zbulon se partitë shqiptare shpenzuan mbi 217 mijë euro në reklama online, duke ekspozuar boshllëqe të thella në transparencën financiare të fushatave.
Raporti i fundit i OSBE-ODIHR për zgjedhjet e 11 majit ka hapur një kapitull të ri në debatin për mënyrën se si financohen fushatat politike në Shqipëri. Të dhënat zyrtare nga biblioteka e reklamave të “Meta” tregojnë se kandidatët dhe partitë politike shpenzuan plot 217,870 euro vetëm për reklama në Facebook dhe Instagram gjatë periudhës zyrtare të fushatës.
Në krye të listës qëndron Agron Shehaj me 19,430 euro të deklaruara për promovim në rrjetet sociale, i ndjekur nga Belind Këlliçi me 7,770 euro dhe Vullnet Sinaj me 7,620 euro. Këto shifra, megjithëse zyrtare, paraqesin vetëm majën e ajsbergut të një sistemi ku pjesa më e madhe e shpenzimeve mund të kalojë pa u regjistruar kurrë.
Sipas raportit, ODIHR thekson se rrjetet patronazhuese dhe shpërndarja masive e përmbajtjes partiake shpesh ndodhin jashtë kontrollit institucional. Kjo tregon një mungesë të theksuar të mbikëqyrjes mbi përdorimin e mjeteve të pushtetit në fushata elektorale. Ekspertët nënvizojnë se përtej shifrave të deklaruara, ekzistojnë pagesa të fshehta të kryera nga palë të treta për llogari të partive apo kandidatëve, duke krijuar një zonë gri që shmang çdo auditim ligjor.
Raporti e quan këtë boshllëk “një kërcënim serioz për barazinë elektorale”. Ai thekson se përdorimi i fondeve të padeklaruara dhe të pagjurmueshme dëmton ndjeshëm besueshmërinë e procesit zgjedhor. “Autoritetet duhet të rregullojnë mënyrën e raportimit dhe kontrollit të fushatave online, duke përfshirë mekanizma të qartë për sanksionim”, thuhet në dokument.
Përkundër këtyre gjetjeve, ODIHR e vlerëson procesin zgjedhor si të qetë dhe konkurrues, por nuk shmang kritikat ndaj përdorimit të burimeve shtetërore në favor të forcave në pushtet. Ky aspekt, sipas raportit, krijon një pabarazi të theksuar midis subjekteve politike që garojnë.
Shpenzimet për reklama digjitale kanë rritur ndikimin e mediave sociale në politikën shqiptare, duke i kthyer ato në arenën kryesore të betejave elektorale. Por ndërsa marketingu online rrit dukshmërinë, mungesa e transparencës financiare rrezikon të minojë vetë themelet e demokracisë.
Në fund, raporti i ODIHR lë të hapur një pyetje të rëndësishme: a mund të konsiderohen zgjedhjet realisht të lira dhe të ndershme, kur garuesit përdorin shuma marramendëse për të blerë vëmendjen e votuesve në rrjete sociale, pa një kontroll të plotë mbi burimin e këtyre fondeve?
