Dita Ndërkombëtare e Romëve, më 8 prill, nxjerr në pah sfidat që mbeten për komunitetin rom në Shqipëri, i cili vazhdon të përballet me probleme të mëdha në integrim social dhe ekonomik.
Arsimimi, strehimi, punësimi dhe përkrahja sociale janë ende barrierat kryesore që duhet të kapërcehen. Në një tryezë të rrumbullakët të organizuar në Fier, ku temë ishte “Rritja e ndërgjegjësimit mbi sfidat dhe mundësitë për fuqizimin ekonomik dhe social të komunitetit rom”, Bledar Taho, drejtor ekzekutiv i Institutit të Kulturës Rome në Shqipëri, theksoi se emigrimi është një nga sfidat më të mëdha që po përballet ky komunitet. Ai theksoi se shumë romë kanë kërkuar azil në shtete të ndryshme të Evropës për të shpëtuar nga vështirësitë ekonomike dhe sociale.
Taho gjithashtu u shpreh për ligjin e pakicave kombëtare të miratuar në vitin 2017, i cili, sipas tij, ka pasur përmirësime të vazhdueshme, por ende ka mbetur i pazbatueshëm. Sipas tij, vetëm në dhjetor të vitit 2024, janë miratuar tri akte të tjera nënligjore, por përballë realitetit të ditës, ligji nuk ka pasur një ndikim të menjëhershëm në jetën e komunitetit rom. Ai theksoi se ende ka shumë për të bërë për të garantuar të drejtat e plotë të këtij komuniteti.
Në anën tjetër, një zhvillim pozitiv, sipas Tahos, është përpjekja e politikës për të përfshirë kandidatë nga komuniteti rom në listat e partive për zgjedhjet parlamentare të vitit 2025. Ai përmendi se për këtë vit janë përzgjedhur tre kandidatë romë, një nga të cilët vjen nga Fier, një hap që mund të çojë në një përfaqësim më të madh të këtij komuniteti në nivelin politik.
Anisa Yzeiraj, përfaqësuese e Drejtorisë Rajonale të Agjencisë Kombëtare të Punësimit dhe Aftësive në Fier, ka theksuar se vetëm gjatë vitit 2024 janë regjistruar 400 kërkesa për punësim nga komuniteti rom. Nga këto kërkesa, 42 individë janë punësuar, duke dëshmuar një përpjekje pozitive për përfshirjen e këtij komuniteti në tregun e punës. Megjithatë, për Yzeiraj, ende ka një nevojë të madhe për mbështetje dhe mundësi të tjera për këtë grup.
Në këtë Ditë Ndërkombëtare të Romëve, Panajot Alushi, një aktivist i njohur dhe fitues i një çështjeje kundër policisë në Strasburg, apeloi për mbështetje më të madhe nga politika për komunitetin rom. Ai u bëri thirrje prindërve romë që të mos neglizhojnë arsimimin e fëmijëve të tyre dhe të luftojnë gjithashtu kundër praktikave të dëmshme, siç janë martesat e hershme. Alushi nënvizoi rëndësinë e edukatës për të siguruar një të ardhme më të ndritur për këtë komunitet.
Një problem tjetër që shqetëson komunitetin rom në këtë Ditë Ndërkombëtare është rritja e diskriminimit ndaj tij, veçanërisht në rrjetet sociale. Aktivistët kanë apeluar për më shumë përgjegjshmëri nga individët dhe institucionet për të luftuar këtë fenomen dhe për të siguruar një ambient më të respektueshëm dhe të barabartë për të gjithë.
Në përfundim, Dita Ndërkombëtare e Romëve e vitit 2025 është një mundësi për të reflektuar mbi përparimin dhe sfidat e komunitetit rom në Shqipëri. Pavarësisht përpjekjeve për përfshirje dhe mundësive të reja, shumë punë mbeten për të siguruar një integrim të plotë dhe barazi për këtë komunitet në shoqërinë shqiptare.
