Në prag të shqyrtimit të paketës së re fiskale në Kuvend, Dhoma Amerikane e Tregtisë ka dalë me një deklaratë të gjerë ku shpreh kundërshtimin e saj ndaj projektligjit të njohur si “Marrëveshja e Paqes Fiskale”. Sipas vlerësimit të saj profesional, drafti përmban problematika serioze që prekin qëndrueshmërinë e sistemit tatimor, integritetin fiskal dhe besimin e biznesit.
Dhoma Amerikane paralajmëron se skema e propozuar rrezikon të krijojë mundësi të qarta për legalizimin e kapitalit të dyshimtë, pastrim parash, shtrembërim të konkurrencës dhe ulje të cilësisë së administrimit tatimor. Ajo nënvizon se projektligji bie ndesh me parimet themelore të taksimit, si barazia përpara ligjit, proporcionaliteti dhe siguria juridike.
Rrezik për shtrembërimin e konkurrencës
Organizata thekson se skema vendos në pozitë të pabarabartë subjektet që kanë deklaruar me korrektësi fitimet e tyre ndër vite, duke i penalizuar me detyrime më të larta. Ndërkohë, bizneset që tradicionalisht kanë deklaruar fitime minimale përfitojnë automatikisht, pasi tatimi i bazuar në rritje të detyruar prej tetëmbëdhjetë për qind nuk reflekton performancën reale të tregut.
Legalizim i mundshëm i kapitalit të paqartë
Një prej shqetësimeve më të forta të Dhomës lidhet me mundësinë që subjekte të ndryshme të rideklarojnë pasqyrat financiare të pesë viteve të fundit, të raportojnë mjete monetare të paregjistruara ose të fshijnë detyrime pa dhënë shpjegime të dokumentuara. Diferencat tatohen me vetëm pesë për qind, gjë që sipas Dhomës krijon një derë të hapur për kapitalin e dyshimtë dhe cenon standardet kontabël.
Dobësim i administrimit tatimor
Drafti parashikon kontroll minimal nga administrata gjatë kohëzgjatjes së marrëveshjes, gjë që, sipas Dhomës, dëmton aftësinë institucionale për të identifikuar shmangien fiskale. Mungojnë kritere të qarta për përzgjedhjen e bizneseve që mund të përfitojnë, si dhe nuk ka afate detyruese për shqyrtimin e kërkesave.
Shtohet shqetësimi se mundësia e rinovimit të marrëveshjes mund të krijojë varësi të padrejta ndërmjet administratës dhe tatimpaguesve, duke rritur rrezikun e korrupsionit dhe favorizimeve.
Pesha ekonomike dhe fiskale
Dhoma paralajmëron se aplikimi i normës së reduktuar prej pesë për qind për fitimet që tejkalojnë kufirin e paracaktuar krijon një mospërputhje të madhe me normat tatimore ekzistuese. Kjo mund të nxisë bizneset të largohen nga sistemi i zakonshëm i tatimit për të përfituar nga skema, duke ulur në mënyrë të konsiderueshme të ardhurat e buxhetit të shtetit.
Probleme ligjore dhe mungesë transparence
Sipas deklaratës, projektligji ka probleme serioze të përputhshmërisë me parimet themelore të së drejtës tatimore dhe kushtetuese. Dhoma kritikon gjithashtu mungesën e konsultimit publik efektiv dhe kohën shumë të kufizuar të vënë në dispozicion për komentet e biznesit.
Dhoma kërkon rishikim të plotë
Në përfundim, Dhoma Amerikane rekomandon kthimin dhe rishikimin e tërësishëm të projektligjit, duke theksuar se Shqipëria ka nevojë për politika fiskale që nxisin formalizimin, garantojnë konkurrencë të ndershme dhe forcojnë integritetin e sistemit tatimor.
Drafti aktual, sipas saj, nuk e arrin këtë qëllim dhe rrezikon të dëmtojë si klimën e biznesit, ashtu edhe reputacionin ndërkombëtar të vendit.
Në lidhje me draftin e propozuar, ai parashikon që bizneset me të ardhura mbi katërmbëdhjetë milionë lekë të mund të lidhen vullnetarisht me administratën tatimore për parapagimin e tatimit mbi fitimin mbi një bazë të rritur fitimi, duke përfituar gjithashtu rideklarimin e pasqyrave financiare të pesë viteve me tatim të reduktuar pesë për qind.
Nisma pritet të diskutohet sot në Kuvend, mes debatesh të forta mbi ndikimin e saj të mundshëm në sistemin fiskal të vendit.
