Mijëra familje palestineze ende kërkojnë të afërmit e zhdukur në Gaza, ndërsa shpresat për t’i gjetur gjallë veniten mes rrënojave të luftës që ka lënë pas një plagë njerëzore të pamatshme.
Në natën e errët të dhjetorit 2023, ndërsa bombat izraelite binin pandërprerë mbi jugun e Gazës, Mohammad al-Najjar dhe familja e tij u detyruan të largoheshin me ngut nga shtëpia. Midis kaosit, gjashtë fëmijët e tij u shpërndanë në turma të frikësuara. Kur mëngjesi erdhi, njëri prej tyre mungonte, 23-vjeçari Ahmad. Që atëherë kanë kaluar pothuajse dy vjet dhe familja ende s’e di asgjë për fatin e tij.
Al-Najjar, që sot jeton në një tendë të thjeshtë pranë Muwasit, tregon se ka kërkuar në çdo vend të mundshëm spitale, morgje, madje edhe rrënojat e shtëpisë së shkatërruar. “Sikur toka ta ketë përpirë,” thotë me dhimbje babai. Autoritetet izraelite nuk japin asnjë informacion për të burgosurit palestinezë, duke i lënë familjet në një errësirë të plotë.
Sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gaza, mbi 6,000 persona besohet se janë ende nën rrënoja, ndërsa mijëra të tjerë figurojnë të zhdukur pa gjurmë. Shifrat e sakta janë të pamundura për t’u përcaktuar, pasi shumë familje janë shuar tërësisht nga bombardimet, duke mos lënë askënd që t’i raportojë të humburit. Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq konfirmon se të paktën 7,000 raste mbeten ende të pazgjidhura.
Në këtë realitet të zymtë, çdo ditë sjell rrëfime të reja dhimbjeje. Fadwa al-Ghalban nuk ka dëgjuar më asnjë fjalë për djalin e saj 27-vjeçar, Mosaab, që u zhduk në korrik ndërsa përpiqej të merrte ushqim nga shtëpia e tyre. Familja gjeti vetëm shapkat e tij pranë rrënojave. “Nuk kam asnjë lajm, por ende ndjej erën e tij,” thotë ajo, duke mbajtur në duar rrobat që refuzon t’i lajë. “Më mirë të di që është varrosur, sesa të mos di asgjë.”
Organizatat e të drejtave të njeriut akuzojnë Izraelin për “zhdukje të qëllimshme” të qindra palestinezëve nga Gaza, të mbajtur pa akuza dhe pa mundësi kontakti me familjet. Ligjet e reja izraelite lejojnë që të burgosurit të mbahen pa gjykim për më shumë se dy muaj, shpesh në qeli sekrete ku raportohen raste torture dhe abuzimi.
Ndërkohë, shumë familje kërkojnë vetë me duar nën rrënoja për të gjetur mbetjet e të dashurve të tyre. Khaled Nassar, një ish-punëtor ndërtimi nga kampi i refugjatëve Jabaliya, ka humbur dy fëmijë në sulmet ajrore, vajzën Dalia dhe djalin Mahmoud. Ai dhe bashkëshortja e tij, Khadra, kanë kaluar muaj duke gërmuar me lopata e çekanë për të gjetur të paktën një unazë apo një kockë që mund t’u rikthente një ndjenjë ngushëllimi.
Ekspertët ndërkombëtarë paralajmërojnë se rikuperimi i trupave do të kërkojë vite, teknologji të avancuar ADN-je dhe bashkëpunim politik që aktualisht mungon. “Është përgjegjësi e shtetit që kontrollon territorin,” thekson Kathryne Bomberger nga Komisioni Ndërkombëtar për Personat e Zhdukur. “Por gjithçka varet nga vullneti politik i Izraelit.”
Në Gaza, vullneti njerëzor është gjithçka që u ka mbetur familjeve si al-Najjarët, al-Ghalbanët dhe Nassarët. Ata jetojnë me shpresën se një ditë do të dinë të vërtetën — edhe nëse ajo dhimbje nuk do t’i shpëtojë kurrë.
