Në Shqipëri, barna të importuara nga vende si India, Bangladeshi, Kina dhe disa të tjera janë hedhur në qarkullim pa iu nënshtruar analizave fiziko-kimike dhe bakteriologjike, ndonëse ato duhet të aprovohen me autorizim të veçantë nga ministri i Shëndetësisë.
Ky është një shqetësim i ngritur nga Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH), i cili ka zhvilluar një auditim për efektivitetin dhe sigurinë e barnave që qarkullojnë në Shqipëri për periudhën 2020-2023.
Në auditimin e tij, KLSH ka vlerësuar se janë qindra mijëra pako barnash që janë hedhur në treg gjatë këtyre viteve, duke përfshirë ilaçe të ndryshme dhe vaksina, pa kaluar analizat e nevojshme nga Agjencia Kombëtare e Barnave dhe Pajisjeve Mjekësore (AKBPM). Për periudhën 2020-2023, janë importuar 48 lloje barnash nga shtete si India, Kina, Koreja e Jugut, Bangladeshi dhe Singapori, përmes 75 autorizimeve të ministrit të Shëndetësisë. Gjithsej, janë importuar 763,721 pako barna dhe 600,000 doza vaksina COVID-19.
Auditimi i KLSH thekson se këto barna përfshijnë ilaçe të rëndësishme si antiretrovirale për trajtimin e HIV/AIDS, vaksina për polimelit, COVID-19, difteri, tetanoz, kollën e mirë, hepatitis B, tërbim, rotavirus dhe fruth, si dhe ilaçe për shtatzëninë e padëshiruar. Këto barna janë thelbësore për shëndetin e popullatës, por shqetësimi që ngrit KLSH është se, përveç miratimit nga ministria, ato nuk janë testuar nga institucionet shqiptare për të siguruar cilësinë dhe sigurinë e tyre.
Në auditim, theksohet se megjithëse importet e këtyre barnave janë të lejuara me autorizim ministri, është përgjegjësi e institucioneve shqiptare që të kryejnë analizat për të garantuar që ato plotësojnë standardet e sigurisë. Procesi i vënies në qarkullim i barnave të paautorizuara, që vijnë nga këto shtete dhe lejohen me autorizim ministri, ka ndodhur pa u kryer analizat e duhura nga institucionet shqiptare.
Kontrolli i Lartë i Shtetit nënvizon se moskryerja e analizave për këto barna rrit dyfish pasigurinë për cilësinë e barnave që janë hedhur në treg. E para, ka mundësi që këto barna të vijnë nga vende ku standardet e prodhimit dhe kontrollit janë më të ulëta, dhe e dyta, sepse nuk është e detyrueshme që të bëhen analizat fiziko-kimike dhe bakteriologjike, duke rrezikuar kështu shëndetin e popullatës.
Përfundimi i auditimit është se ka një nevojë të madhe për rritjen e kontrollit dhe analizave të barnave që importohen dhe qarkullojnë në Shqipëri. KLSH kërkon që autoritetet të përmirësojnë procesin e verifikimit dhe të sigurojnë që të gjitha barnat që kalojnë në treg të plotësojnë standardet më të larta të cilësisë dhe sigurisë për popullatën.
Në përfundim, auditimi thekson rëndësinë e një kontrolli më të mirë dhe të një transparence më të madhe nga ana e institucioneve përgjegjëse për shëndetin publik, për të mbrojtur mirëqenien e qytetarëve dhe për të siguruar që barnat që ata përdorin të jenë të sigurta dhe efektive.
