BEJRUT – Parlamenti i Libanit u mblodh të enjten në një përpjekje tjetër për të zgjedhur një president të ri, duke kërkuar të mbyllë një vakum politik që ka zgjatur mbi dy vite.
Pas 12 tentativave të pasuksesshme për të gjetur një pasues të ish-presidentit Michel Aoun, i cili përfundoi mandatin në tetor 2022, ka shenja se votimi i sotëm mund të sjellë një rezultat konkret.
Kandidati kryesor është komandanti i ushtrisë libaneze, Joseph Aoun, i cili nuk ka lidhje familjare me ish-presidentin. Ai konsiderohet si zgjedhja e preferuar e Shteteve të Bashkuara dhe Arabisë Saudite, dy vende që luajnë një rol kyç në ndihmën për rindërtimin e Libanit pas konfliktit 14-mujor mes Izraelit dhe grupit militant Hezbollah.
Më parë, Hezbollah kishte mbështetur kandidaturën e Suleiman Frangieh, kreut të një partie të vogël të krishterë në Libanin verior, me lidhje të ngushta me ish-presidentin sirian Bashar al-Assad. Megjithatë, të mërkurën, Frangieh tërhoqi kandidaturën e tij dhe shprehu mbështetje për Joseph Aoun, duke i hapur kështu rrugë komandantit të ushtrisë. Po atë ditë, Forcat Libaneze, blloku kryesor parlamentar kundërshtar i Hezbollahut, gjithashtu shprehën mbështetje për Aoun.
Të gjithë 128 anëtarët e parlamentit ishin të pranishëm për votimin e së enjtes. Sistemi i ndarjes së pushtetit në Liban, i bazuar në përkatësi sektare, shpeshherë ka shkaktuar bllokada politike dhe procedurale. Në fakt, vendi ka kaluar disa periudha të gjata pa një president, përfshirë një vakum prej pothuajse 2 vite e gjysmë midis majit 2014 dhe tetorit 2016, që përfundoi me zgjedhjen e Michel Aoun-it.
Për shkak të pozitës aktuale si komandant i ushtrisë, Joseph Aoun përballet me pengesa kushtetuese për të marrë postin presidencial. Kushtetuta e Libanit ndalon një komandant të ushtrisë të bëhet president, përveçse në raste të jashtëzakonshme kur kjo ndalesë anashkalohet. Në këtë rast, Aoun do të duhet të sigurojë një shumicë prej dy të tretave në parlament, edhe gjatë raundeve të mëvonshme të votimit.
Kandidatët e tjerë përfshijnë Jihad Azour, një ish-ministër financash dhe aktualisht drejtues i Departamentit të Lindjes së Mesme dhe Azisë Qendrore në FMN, si dhe Elias al-Baysari, drejtuesi në detyrë i Agjencisë së Sigurisë së Përgjithshme të Libanit. Al-Baysari e tërhoqi kandidaturën e tij të enjten.
Zgjedhja e një presidenti të ri është e domosdoshme për emërimin e një kryeministri dhe kabineti të përhershëm, pasi qeveria aktuale në detyrë ka fuqi të kufizuara për shkak të mungesës së një presidenti. Qeveria e re do të përballet me sfida të mëdha, përfshirë zbatimin e marrëveshjes së armëpushimit që përfundoi konfliktin Izrael-Hezbollah dhe sigurimin e fondeve për rindërtim.
Libani po përjeton një krizë ekonomike dhe financiare gjashtëvjeçare që ka shkatërruar vlerën e monedhës kombëtare dhe ka zhdukur kursimet e shumë qytetarëve. Shteti, që përballet me mungesa të thella financiare, mundëson vetëm disa orë energji elektrike në ditë.
Në vitin 2022, udhëheqësit e vendit arritën një marrëveshje paraprake me FMN për një paketë shpëtimi ekonomik, por kanë bërë përparim të kufizuar në zbatimin e reformave të kërkuara për finalizimin e marrëveshjes. Sfidat mbeten të mëdha, por një president i ri mund të jetë një hap drejt daljes nga ngërçi politik dhe ekonomik që po përjeton vendi.
