Në një hapësirë të shkretë në lagjen Adra, një varrezë e pazakontë tregon gjurmët e mizorive të regjimit të Bashar al-Assad.
Në një qoshe të kësaj toke të ashpër, një pllakë betoni është zhvendosur, duke zbuluar një varr të cekët me çanta të bardha të mbushura me mbetje njerëzore, secila e shënuar me emra dhe numra burgu.
Khaled al Hamad, banor i zonës, i cili kërkon dy vëllezërit e tij të zhdukur, Jihad dhe Hussein, nxori disa nga këto çanta kur u takuam. Brenda tyre gjeti kafka dhe kocka. Ai beson se vëllezërit e tij janë mes këtyre viktimave, të zhdukur nga forcat e inteligjencës ajrore të Assad-it një dekadë më parë.
“Shumë prej tyre u çuan në një vend të quajtur ‘shkolla e drejtimit’ dhe u likuiduan atje,” thotë Khaled. Shpresat e tij janë të vogla, por të pandalshme. Informacioni për këto varreza të fshehura u ndanë me Human Rights Watch, e cila po heton raportet për mbetje të burgosurve të hedhura në çanta të ngjashme.
Rrëzimi i regjimit të Assad-it ka ndriçuar një shpresë të vonuar për mijëra familje, të cilat për dekada kanë kërkuar të dashurit e tyre që u zhdukën në burgjet famëkeqe të regjimit. Në një bazë ushtarake të braktisur në Mazzeh, tani e kontrolluar nga grupi Hayat Tahrir al-Sham (HTS), u zbuluan prova të metodave të torturës të përdorura nga regjimi.
Dhoma e torturave
Një komandant i HTS, Abu Jarrah, tregoi për një dhomë torturash ku viktimat elektroshokoheshin dhe detyroheshin të pranonin akuza të rreme. “Hetuesi u shkruante çfarëdo që donte, ndërsa ata shpresonin vetëm që vuajtjet të ndalonin,” tha ai. Komandanti pretendon gjithashtu se gratë burgosur aty u përdhunuan sistematikisht, ndërsa disa fëmijë lindën në burg.
Në një ndërtesë aty pranë, familjarët gërmojnë nëpër mijëra fotografi dhe dokumente të shpërndara në dyshemenë e betonit. Mes tyre ishte një nënë që kërkonte djalin e saj, Mahmoud Saed Hussein, të zhdukur për 11 vjet. “Këto janë të gjithë si djali im,” tha ajo mes lotëve, duke treguar fotot e fytyrave të zhdukura.
Mizoritë e Assadit
Regjimi i Assad-it ka qenë i njohur për dokumentimin metikuloz të mizorive të tij, duke krijuar një arkiv të frikshëm që ekspozon përmasat e terrorit. Megjithatë, kaosi dhe mungesa e një sistemi të organizuar rrezikon humbjen e provave kritike për të zhdukurit dhe lidhjet e mundshme mes regjimit dhe fuqive të huaja, përfshirë SHBA-në dhe Mbretërinë e Bashkuar.
Jashtë bazës, mbetjet e avionëve rusë dhe radarëve të djegur dëshmojnë për sulmet e fundit izraelite. Ndërsa lufta e Sirisë mbetet një arenë për interesat ndërkombëtare, sirianët kërkojnë të marrin fatin e tyre në duart e veta.
Një luftëtar i ri i HTS ngjitet në një çati për të hequr një portret të Assad-it. Dokumentet e regjimit, të shpërndara nëpër tokë, janë një kujtesë e tragjedive të pashpjeguara dhe pyetjeve ende pa përgjigje për të ardhmen e Sirisë.
Ndërsa kërkimi për të zhdukurit vazhdon, dhimbja e të mbijetuarve dhe familjeve të tyre mbetet një plagë e hapur. Tani, me shpresën që mizoritë e së kaluarës të mos fshihen, të gjithë kërkojnë drejtësi për viktimat e regjimit dhe një të ardhme më të drejtë për Sirinë.
