Pyetja nëse kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu mund të arrestohet në Gjermani ka shkaktuar një përplasje të madhe diplomatike dhe juridike.
Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP) ka lëshuar një urdhër arresti kundër Netanyahut dhe ish-ministrit të Mbrojtjes, Joav Galant, për krime të dyshuara kundër njerëzimit në Rripin e Gazës, duke vendosur Gjermaninë para një dileme të rëndë.
Gjermania, një ndër mbështetëset kryesore të GJNP-së që nga themelimi i saj në vitin 2002, është gjithashtu një aleate e ngushtë e Izraelit për shkak të historisë së gjenocidit ndaj hebrenjve gjatë periudhës naziste. Ky konflikt interesash ka ndezur debate të nxehta në Berlin mbi mënyrën e menaxhimit të situatës.
Ekspertët e politikës dhe drejtësisë në Gjermani po i bëjnë thirrje qeverisë federale të veprojë me kujdes. Christine Binzel, profesoreshë në Universitetin Erlangen-Nurnberg, thekson se Gjermania ka shmangur mbështetjen e hapur të GJNP-së për 14 muaj, ndërsa vazhdon të furnizojë Izraelin me armë, duke u renditur pas SHBA-së si furnizuesi kryesor.
Nga ana tjetër, Michael Barenboim, profesor në Akademinë Barenboim-Said, përshkruan situatën në Gazë si “të padurueshme” pas rrethimit të vendosur nga Izraeli që prej tetorit 2024, duke ngritur shqetësime për kushtet njerëzore në atë zonë.
Një tjetër pikëpyetje është se çfarë do të ndodhë nëse Netanyahu viziton Berlinin. Sipas ligjit ndërkombëtar, Gjermania duhet të zbatojë urdhrin e arrestimit, por një veprim i tillë është i vështirë për t’u imagjinuar për shkak të marrëdhënieve të ngushta me Izraelin. Zëdhënësi i kancelarit Olaf Scholz, Steffen Hebestreit, thekson se vendimi duhet të balancojë midis mbështetjes për GJNP dhe përgjegjësisë historike ndaj Izraelit.
Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, shton se “askush nuk është mbi ligjin,” duke nënvizuar rëndësinë e respektimit të pavarësisë së gjyqësorit. Megjithatë, ajo sugjeron që një zgjidhje mund të jetë ndjekja penale e Netanyahut në Izrael pas përfundimit të konfliktit.
Kryetari i Komisionit të Punëve të Jashtme në Bundestag, Michael Roth, shpreh dyshime për besueshmërinë e GJNP-së, duke kritikuar mungesën e veprimeve kundër diktatorëve si Bashar al-Assad, ndërsa merret me liderë nga vende me sisteme të pavarura gjyqësore si Izraeli.
Ndërkohë, SHBA qëndron fuqimisht pranë Izraelit. Presidenti Joe Biden theksoi se nuk e barazon situatën midis Izraelit dhe Hamasit dhe refuzoi ekzekutimin e urdhrit të arrestimit ndaj Netanyahut, duke theksuar mbështetjen për sigurinë izraelite.
Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Karine Jean-Pierre, deklaroi se SHBA nuk do të zbatojë urdhrin e GJNP-së, ndërsa kryeministri hungarez Viktor Orban e ka ftuar hapur Netanyahun për një vizitë në Budapest, duke siguruar se nuk do të arrestohet.
Ky debat i ndërlikuar mbetet një sfidë për diplomacinë ndërkombëtare, duke vënë në provë balancën delikate mes drejtësisë ndërkombëtare dhe aleancave strategjike.
