Të dhënat e tre viteve të fundit tregojnë se çmimet e ushqimeve të importuara po bien gradualisht, por kjo tendencë nuk po reflektohet tek konsumatorët. Në tregjet me pakicë, të njëjtat produkte vazhdojnë të shtrenjtohen, pavarësisht se importuesit po paguajnë më pak për furnizimet.
Sipas të dhënave të përpunuara nga Doganat, një kilogram nga grupi Ushqime dhe pije alkoolike ka kushtuar mesatarisht njëqind e gjashtëmbëdhjetë pikë shtatë lekë gjatë tremujorit të tretë të vitit 2025. Kjo është një rënie me zero pikë shtatë për qind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024 dhe një ulje me tetë për qind ndaj tremujorit të parë të vitit 2024.
Importet e ushqimeve kanë shënuar rritje volumore gjatë dy viteve të fundit, ndërkohë që vlera për kilogram ka rënë. Rritja e turizmit ka shtuar kërkesën dhe ka kompensuar mungesat e prodhimit vendas, çka ka orientuar tregun edhe më shumë drejt importeve.
Ndërsa çmimet e importit bien, tregjet e pakicës lëvizin në drejtim të kundërt. Ushqimet, përfshirë ato të ardhura nga jashtë, janë rritur rreth tre për qind këtë vit, një ritëm pak më i shpejtë se inflacioni total në ekonomi.
Një nga shpjegimet kryesore është se kompanitë e mëdha që dominojnë tregtinë ushqimore ruajnë marzhe të larta fitimi. Përqendrimi i lartë i tregut u jep atyre mundësinë të mbajnë çmimet të pandryshuara edhe kur kostoja e furnizimit bie. Përveç kësaj, bizneset përballen me rritje të kostove të brendshme, si pagat dhe shpenzimet e transportit, të cilat neutralizojnë një pjesë të uljes së çmimeve të importit.
Një tjetër faktor është reagimi i ngadalshëm i tregut shqiptar ndaj ndryshimeve në çmimet ndërkombëtare. Gjatë periudhave të konsumit të lartë, si sezonet e turizmit apo fundviti, çmimet rriten edhe në rastet kur importet janë më të lira.
Për herë të parë në vitin 2024, çmimet e ushqimeve në Shqipëri janë regjistruar më të larta se mesatarja e Bashkimit Evropian me rreth një për qind, ndërkohë që fuqia blerëse e shqiptarëve arrin vetëm rreth dyzet e një për qind të mesatares evropiane.
Në periudhën nga viti 2005 deri në vitin 2018, çmimet ushqimore në vend përbënin zakonisht gjashtëdhjetë e tetë deri në shtatëdhjetë e tetë për qind të mesatares së Bashkimit Evropian. Pas vitit 2018 nisi rritja e shpejtë e çmimeve dhe në vitin 2023 ato ishin vetëm pak më të ulëta se nivelet evropiane. Në vitin 2024 ndodhi barazimi dhe më pas kalimi i lehtë i mesatares evropiane.
Ndër produktet që kushtojnë më shumë në krahasim me Bashkimin Evropian janë vezët, djathi dhe qumështi, të cilat janë të çmuara sa njëqind e tridhjetë e një për qind e mesatares evropiane. Ushqimet e tjera janë zakonisht njëzet e pesë për qind më të shtrenjta se në vendet e unionit. Pijet jo alkoolike rezultojnë nëntëmbëdhjetë për qind më të shtrenjta. Produkti i vetëm dukshëm më i lirë mbeten cigaret, të cilat kushtojnë rreth dyzet e shtatë për qind të mesatares së Bashkimit Evropian.
