Qeveritë evropiane kanë përgatitur një version të rishikuar të planit të paqes për Ukrainën, i cili përmban ndryshime të rëndësishme krahasuar me kornizën me 28 pika të propozuar më parë nga Shtetet e Bashkuara. Drafti i ri është përshkruar nga ekspertët si një përpjekje për të gjetur një balancë më të drejtë mes interesave të Kievit dhe Moskës, pas kritikave se plani amerikan ishte tepër i favorshëm për Rusinë.
Dokumenti është përgatitur nga Britania, Gjermania dhe Franca dhe përfshin mundësinë e rikthimit të Rusisë në grupin G8, si dhe vendosjen e një kufiri maksimal për forcat e armatosura të Ukrainës. Plani u prezantua në takimin e jashtëzakonshëm të mbajtur në Gjenevë, ku sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, deklaroi se Shtetet e Bashkuara po bëjnë disa ndryshime në versionin e tyre të planit të paqes.
Rubio e përshkroi ditën e bisedimeve si më të rëndësishmen e procesit deri tani, por theksoi se dokumenti përfundimtar duhet të marrë ende miratimin e presidentit Donald Trump dhe të qeverisë ruse.
Propozimi evropian përfshin një sërë pikash kyçe, përfshirë:
- Rikonfirmimin e sovranitetit të Ukrainës.
- Marrëveshje të plotë mos sulmi midis Rusisë, Ukrainës dhe NATO-s, që do të trajtojë çështjet e hapura të tre dekadave të fundit.
- Heqjen e pikës që ndalonte zgjerimin e NATO-s, e pranishme në draftin amerikan.
- Nisjen e dialogut Rusi–NATO pas nënshkrimit të marrëveshjes për të ndërtuar besimin dhe për të shmangur përshkallëzimin e konflikteve.
- Garanci të forta sigurie për Ukrainën.
- Kufizimin e ushtrisë ukrainase në 800 mijë trupa në kohë paqeje.
- Anëtarësimi i Ukrainës në NATO do të varet nga unanimiteti i vendeve anëtare.
- NATO nuk do të vendosë trupa të përhershme në territorin ukrainas gjatë periudhës së paqes.
- Avionët luftarakë të NATO-s do të stacionohen në Poloni për qëllime mbrojtëse.
- SHBA do të ofrojë garanci sigurie të ngjashme me Nenin 5 të NATO-s, të kushtëzuara me reagim të menjëhershëm në rast agresioni rus.
- Ukraina do të ketë të drejtë për anëtarësim në Bashkimin Evropian dhe do të përfitojë akses të përkohshëm të favorizuar në tregun e përbashkët evropian.
- Krijimin e një fondi të posaçëm për rindërtimin e Ukrainës, në bashkëpunim me Bankën Botërore dhe vendet donatore.
- Rikthimin e Rusisë në ekonominë globale përmes heqjes graduale të sanksioneve dhe ribashkimit në G8.
- Përdorimin e aseteve të ngrira ruse për të financuar rindërtimin e Ukrainës dhe kompensimin e dëmeve të luftës.
- Formimin e një grupi të përbashkët sigurie që do të përfshijë SHBA-në, Ukrainën, Rusinë dhe vendet kryesore evropiane.
- Zgjerimin e marrëveshjeve për kontrollin bërthamor midis SHBA-së dhe Rusisë.
- Ruajtjen e statusit jo bërthamor të Ukrainës sipas Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore.
- Vendosjen e mbikëqyrjes ndërkombëtare për centralin bërthamor të Zaporizhias.
- Ndalimin e çdo ndryshimi të kufijve me dhunë dhe nisjen e negociatave territoriale nga linja aktuale e kontaktit.
- Mbajtjen e zgjedhjeve në Ukrainë sa më shpejt pas nënshkrimit të marrëveshjes.
- Krijimin e një komisioni humanitar për shkëmbimin e të burgosurve dhe kthimin e civilëve.
- Garanci për lirinë e transportit të grurit përmes Detit të Zi.
- Krijimin e një “Këshilli të Paqes” që do të monitorojë zbatimin e marrëveshjes nën udhëheqjen e SHBA-së.
- Ndërprerjen e menjëhershme të luftimeve pas nënshkrimit të marrëveshjes dhe zbatimin e kushteve nën mbikëqyrje ndërkombëtare.
Sipas agjencisë Reuters, dokumenti evropian ruan strukturën e përgjithshme të planit amerikan, por sjell ndryshime thelbësore strategjike që e vendosin theksin te roli ndërmjetësues i Evropës dhe garancitë e sigurisë për Ukrainën.
Plani pritet të diskutohet më tej në nivel ministrash në fillim të dhjetorit, përpara se t’i paraqitet zyrtarisht Moskës dhe Kievit për miratim.
