Pesë vite pas tërmetit shkatërrues të 26 nëntorit 2019, procesi i rindërtimit në Shqipëri vazhdon të jetë në zhvillim e sipër.
Deri më tani, mbi 11,000 familje kanë marrë çelësat e banesave të reja, ndërsa qindra të tjera ende presin zhvendosjen në lagjet e reja të ndërtuara në Vorë dhe Tiranë. Procesi i rindërtimit mbetet sfidues, me punimet që vazhdojnë edhe në qytete dhe bashki të tjera, duke përfshirë institucione arsimore, shëndetësore dhe ndërtesa banimi.
Bilanci i pesë viteve të rindërtimit
Nga viti 2020, kur nisi zyrtarisht rindërtimi, janë dorëzuar 5,524 banesa individuale dhe 6,139 apartamente, sipas të dhënave të Ministrisë së Infrastrukturës. Megjithatë, përfundimi i procesit pritet të zgjasë deri në vitin 2026.
Rindërtimi deri më tani ka kushtuar 920 milionë euro nga buxheti i shtetit. Për dy vitet e ardhshme, është planifikuar një shpenzim shtesë prej 100 milionë eurosh, duke e çuar koston totale të programit në 1.2 miliardë euro.
Roli i donatorëve dhe financimi nga buxheti
Shifrat zyrtare tregojnë se një pjesë e madhe e rindërtimit është financuar nga buxheti i shtetit. Ndërkohë, nga konferenca e donatorëve e mbajtur në Bruksel, ku u premtuan 1.15 miliardë euro, janë realizuar kryesisht projekte të financuara nga Bashkimi Europian për shkolla dhe objekte kulturore. Në këtë kornizë, fondet për banesa janë mbuluar pothuajse tërësisht nga shteti shqiptar, përveç 524 apartamenteve të financuara nga Turqia dhe disa ndërtesave të ndërtuara nga Emiratet e Bashkuara Arabe.
Dëmet dhe kostoja e strehimit
Pasojat financiare të tërmetit të 2019-ës u vlerësuan në mbi 1 miliard euro, prej të cilave mbi 800 milionë euro ishin vetëm për dëmet e strehimit. Rindërtimi i këtyre banesave ka qenë prioritet i programit kombëtar të rimëkëmbjes, me progres të konsiderueshëm, por ende larg përfundimit.
Fatura e rindërtimit
- Shpenzuar deri tani: 920 milionë euro
- Për t’u shpenzuar: 280 milionë euro
- Kostoja totale: 1.2 miliardë euro
Perspektiva për të ardhmen
Edhe pse sfidat vazhdojnë, qeveria është angazhuar për përmbylljen e procesit brenda vitit 2026. Lagjet e reja në Vorë dhe Tiranë pritet të jenë gati për t’u dorëzuar në vitet e ardhshme, duke ofruar një strehë të sigurt për familjet e mbetura pa shtëpi.
Pesë vite pas tragjedisë, progresi në rindërtim tregon përpjekje të konsiderueshme për t’u rikuperuar nga një prej fatkeqësive më të mëdha natyrore që ka goditur vendin. Por, për shumë familje, pritja për t’u rikthyer në normalitet ende vazhdon.
