INVESTIGIM: Fieri i bagëtive, toka në presion, qiratë e tokave në flakë

Në Fier, rritja e numrit të bagëtive dhe aktiviteti intensiv blegtoral po ndryshojnë balancën e tokës bujqësore, duke nxitur rritjen e qirave, spekulime pronësore dhe tensione mes fermerëve.

Rritja e blegtorisë dhe transformimi i tokës

Në vitet e fundit, Fieri është shndërruar në epiqendrën e bujqësisë shqiptare, ku rritja e krerëve të bagëtive dhe zgjerimi i fermave të mesme e të mëdha kanë ndikuar drejtpërdrejt në ekonominë rurale.
Toka që dikur përdorej për kultura drithërash po orientohet gjithnjë e më shumë drejt prodhimit të foragjereve për kafshët, duke krijuar presion në tregun e tokës bujqësore dhe ndryshime në mënyrën e përdorimit të saj.

Si ndikojnë foragjeret në çmimet e tokës

Kërkesa në rritje për ushqim blegtoral ka bërë që qiratë për tokën të rriten ndjeshëm në zonat më pjellore të Myzeqesë.
Në shumë raste, pronarët kanë rritur çmimet për hektar për shkak të konkurrencës mes fermerëve, ndërsa kontratat shumëvjeçare janë bërë normë për sigurimin e parcelave më produktive.
Kjo po i përjashton fermerët e vegjël që nuk kanë kapital të mjaftueshëm për të konkurruar me bizneset e mëdha të mishit dhe qumështit.

Marrëdhëniet pronësore dhe përdorimi i kullotave

Ligji që rregullon fondin kullosor dhe udhëzimet për menaxhimin bashkiak shpesh zbatohen në mënyrë jo të unifikuar.
Në disa bashki të Fierit, parcelat që më parë shfrytëzoheshin nga fermerë të vegjël janë dhënë me kontrata qiraje për operatorë më të mëdhenj, duke nxitur pakënaqësi dhe konflikte lokale.
Ky fenomen është më i dukshëm gjatë verës, kur kullotat janë nën presion dhe mungesa e ujit shton tensionet për akses.

Pasoja mjedisore nga intensifikimi i fermave

Aktivitetet blegtorale intensive kërkojnë hapësira të mëdha, ujë të bollshëm dhe menaxhim të kujdesshëm të mbetjeve organike.
Në mungesë të infrastrukturës së duhur, plehrat blegtorale dhe ujërat e ndotura rrezikojnë të përfundojnë në kanale e lumenj, duke ndikuar cilësinë e tokës dhe ujërave nëntokësore.
Ekspertët paralajmërojnë se një zhvillim i tillë, nëse mbetet pa rregullim, mund të dëmtojë seriozisht pjellorinë e tokave bujqësore të Fierit.

Zëri nga terreni

Fermerët lokalë shprehen se situata është bërë e vështirë.

“Çdo vit qiratë rriten. Tokat që i kemi pasur në përdorim prej vitesh, tani janë në duart e atyre që kanë më shumë para. Ne nuk kemi më asgjë për të kultivuar,” – tregon një fermer nga zona e bregdetit në Seman ku tokat që ai ka marrë me qera rrezikohen nga shteti i cili ia jep kompanive të paneleve diellore.

Një tjetër thotë:

“Kullotat janë privatizuar në heshtje. Ne nuk marrim dot më as leje sezonale për bagëtitë, sepse kontratat janë mbyllur për vite të tëra.”

Rreziku i polarizimit bujqësor

Nëse trendi i rritjes së fermave të mëdha vazhdon pa kontroll institucional, pritet që bujqësia fierake të dominohet nga pak aktorë me kapital të madh, ndërsa fermerët e vegjël të mbeten jashtë tregut.
Kjo do të sjellë përqendrim të pronës, pabarazi ekonomike dhe presion social në zonat rurale që varen nga qiraja e tokës si burim jetese.

Çfarë kërkohet urgjentisht

  • Publikimi i plotë i kontratave të qirasë së tokës shtetërore në qarkun e Fierit, me përfituesit dhe sipërfaqet përkatëse.
  • Auditimi i menaxhimit të kullotave dhe livadheve nga bashkitë.
  • Vendosja e standardit mjedisor për fermat intensive, duke kërkuar filtra uji dhe trajtim të mbetjeve.
  • Krijimi i fondeve subvencionuese për fermerët e vegjël, që të ruajnë konkurrencën e ndershme.

Burime dhe dokumente referimi


  1. SCAN TV – “Fieri, qarku me numrin më të lartë të bagëtive”
    Artikulli origjinal
  2. Ligji Nr. 9693/2007 “Për fondin kullosor” dhe udhëzimi i vitit 2016 për menaxhimin bashkiak
    Teksti ligjor PDF

Ndaj Postimin: