Kryeministri Edi Rama ka prezantuar një “arkitekturë parlamentare” të re, që sipas juristëve dhe shoqërisë civile cenon Kushtetutën, rregullat e Kuvendit dhe parimet e demokracisë funksionale.
Legjislatura e re nisi punimet me betimin e 140 deputetëve, por atmosfera politike u tensionua menjëherë nga idetë e kryeministrit Rama për riorganizimin e komisioneve parlamentare. Ai i quajti emrat aktualë “antikë” dhe propozoi ndryshime në strukturë, përgjegjësi dhe numër, duke shtuar dy komisione të posaçme për reformën territoriale dhe atë zgjedhore.
Rama kërkoi gjithashtu që komisioni i përkohshëm i drejtuar më herët nga Fatmir Xhafaj të shndërrohej në të përhershëm, me emrin “Për Nismat Qytetare, Bashkëpunimin dhe Mbikëqyrjen Institucionale”. Sipas tij, ky organ do të mbikëqyrte procesin e negociatave me BE dhe do të shqyrtonte nismat e propozuara nga qytetarët. Në planin e tij përfshihej edhe një ndërtesë e re për Kuvendin me pajisje moderne teknologjike.
Por ky vizion u konsiderua nga juristët si përpjekje autoritariste për të përqendruar pushtetin tek ekzekutivi. Erida Skëndaj, drejtuese e Komitetit Shqiptar të Helsinkit, tha për BIRN se ndryshime të tilla mund t’i propozojë vetëm Kuvendi. Ajo paralajmëroi se propozime jashtë debatit parlamentar dobësojnë ndarjen e pushteteve dhe krijojnë precedent të rrezikshëm.
Avokati Marash Logu e cilësoi nismën në kundërshtim me Kushtetutën, rregulloren e Kuvendit dhe praktikën e mëparshme. Ai theksoi se përbërja dhe numri i komisioneve përcaktohet vetëm me propozime të deputetëve, të cilat shqyrtohen nga një këshill me përfaqësim të barabartë mes mazhorancës dhe opozitës. Çdo ndryshim jashtë kësaj procedure shkel parimet e bashkëjetesës demokratike.
Sipas tij, shmangia e opozitës nga drejtimi i komisionit për integrimin europian është një goditje e drejtpërdrejtë për procesin e anëtarësimit në BE. “Rregullorja nuk mund të kthehet në instrument të mazhorancës për të kufizuar opozitën”, – theksoi Logu. Ai paralajmëroi se kjo praktikë dëmton konsensusin dhe frymën demokratike në Kuvend.
Nga ana tjetër, Skëndaj sugjeroi se çdo ndryshim duhet të kalojë në një proces transparent konsultimi publik, ku të përfshihen aktorët e shoqërisë civile dhe ekspertët e së drejtës parlamentare. Ajo theksoi se debati gjithëpërfshirës është i domosdoshëm për të mbrojtur funksionimin e shtetit të së drejtës.
Kuvendi funksionon prej vitit 2004 me tetë komisione të përhershme, pesë të mazhorancës dhe tre të opozitës. Propozimi i Ramës do ta ndryshonte këtë ekuilibër në 11 komisione, me raport 7 me 4, duke thelluar përplasjet politike për kontrollin e pushteteve.
