Protestat masive të të rinjve në Nepal, të ndezura nga pakënaqësia ndaj luksit të “fëmijëve të politikanëve”, përfunduan me rrëzimin e kryeministrit dhe trazirat më të përgjakshme të viteve të fundit.
Mëngjesin e së mërkurës, rrugët e qeta të Katmandusë u mbuluan nga tym i zi, ndërsa ushtarët patrullonin nën orën policore. Thashethemet qarkullonin për një takim të mundshëm mes përfaqësuesve të brezit protestues Gen Z, ushtrisë dhe presidentit të vendit.
Pas dy netësh kaosi, ku dhjetëra mijëra qytetarë dolën në rrugë për të shprehur zemërimin, goditën me zjarr parlamentin dhe Gjykatën e Lartë dhe u përplasën me forcat qeveritare, qyteti ndiente një qetësi të brishtë.
Trazirat nisën në fillim të shtatorit, kur një grup të rinjsh nepalezë, të lodhur nga postimet e fëmijëve të politikanëve me çanta luksoze e udhëtime madhështore ndërsa shumica mezi përballon jetesën, organizuan një protestë paqësore.
Prej vitesh, zemërimi ishte shtuar për shkak të krizës së papunësisë së të rinjve dhe mungesës së mundësive ekonomike. Pabarazia mes elitës politike dhe qytetarëve të zakonshëm shihej si një hendek gjithnjë e më i madh.
Ndalimi nga qeveria i mbi 20 rrjeteve sociale, përfshirë Instagram, Facebook e WhatsApp, javën e kaluar ndezi edhe më shumë revoltën popullore. Protestuesja Sareesha Shrestha e quajti këtë “pikën e fundit që e derdhi kupën e durimit”.
Sipas Bankës Botërore, në vitin 2024 papunësia për të rinjtë 15–24 vjeç në Nepal ishte 20.8%, duke detyruar shumë prej tyre të emigrojnë për punë. Rreth 33.1% e PBB-së vinte nga remitancat, një përqindje në rritje të vazhdueshme.
Për shumicën, rrjetet sociale ishin mjeti i vetëm për komunikim me familjarët jashtë vendit. Kinematografi Pramin tha se pa to, të rinjtë humbën zërin e tyre.
Të hënën, mijëra të rinj, shumë prej tyre me uniforma shkolle, u mblodhën pranë monumentit Maitighar Mandala, afër parlamentit. Turma u përplas me policinë, e cila përdori plumba të vërtetë, ujë me presion dhe gaz lotsjellës.
Bilanci i përplasjes ishte tragjik: 19 të vrarë dhe qindra të plagosur. Kjo shkaktoi dorëheqjen e disa ministrave, përfshirë ministrin e Brendshëm, dhe zemërim të madh brenda dhe jashtë vendit.
Të martën, pavarësisht orës policore, protestat u shtuan. Të rinjtë kërkuan llogaridhënie për korrupsionin dhe jetën luksoze të fëmijëve të politikanëve. Në vend të dialogut, ata panë një përdorim edhe më brutal të forcës.
Trazirat u përhapën. U thyen dritare, u plaçkitën biznese dhe u dogjën ndërtesa qeveritare. Aeroporti ndërkombëtar u mbyll, ndërsa flakët përfshinë Gjykatën e Lartë dhe kompleksin qeveritar Singha Durbar.
Pamjet treguan protestues që valëvitnin flamurin kombëtar mbi ndërtesa të djegura, duke kujtuar kryengritjen studentore në Bangladeshin fqinj vitin e kaluar. Kryeministri KP Sharma Oli dha dorëheqjen duke përmendur “situatën e jashtëzakonshme” në vend.
Pas largimit të tij, ushtria kërkoi dialog dhe vetëpërmbajtje për të shmangur viktima të tjera. Megjithatë, shumë protestues mbetën të tronditur nga humbja e jetëve të reja dhe shkatërrimi i qytetit të tyre.
Të mërkurën, rrugët e Katmandusë ishin të mbuluara me mbetje të djegura, ndërsa ndërtesat vazhdonin të nxirrnin tym. Presidenti Ramchandra Paudel u bëri thirrje të rinjve të ulen në bisedime. Shumë kërkuan që brezi i tyre të ketë përfaqësim të drejtpërdrejtë në udhëheqjen e ardhshme të vendit.
