BE paralajmëron për rrezik të lartë bërthamor nga veprimet e Rusisë në centralin e Zaporizhias, duke theksuar shkeljen e shtatë shtyllave të sigurisë
Delegacioni i Bashkimit Evropian, pas mbledhjes së Bordit të Guvernatorëve të IAEA-së mbi çështjet e sigurisë bërthamore, ka publikuar një deklaratë të fortë ku akuzon Rusinë për kërcënim serioz ndaj sigurisë bërthamore. Në thelb të shqetësimit është situata në centralin bërthamor të Zaporizhias, i cili ndodhet nën kontrollin e forcave ruse.
Sipas deklaratës, BE-ja dhe vendet anëtare të saj shprehin “shqetësim të thellë” për rreziqet që sjell lufta e nisur nga Moska, kapja e këtij centrali strategjik dhe aktivitetet ushtarake pranë objekteve bërthamore të Ukrainës. BE-ja ka theksuar se kjo situatë është një kërcënim i drejtpërdrejtë për sigurinë në nivel rajonal dhe global.
Deklarata ka marrë mbështetje edhe nga disa vende jashtë BE-së, përfshirë Ukrainën, Shqipërinë, Bosnjë-Hercegovinën, Gjeorgjinë, Islandën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, Norvegjinë dhe Moldavinë. Të gjitha këto shtete janë shprehur të gatshme të ndjekin nga afër zhvillimet dhe të mbështesin masat për parandalimin e një katastrofe.
Drejtori i Përgjithshëm i IAEA-së, Rafael Grossi, ka raportuar se situata në Zaporizhia mbetet e paqëndrueshme, pasi gjashtë nga shtatë shtyllat e sigurisë bërthamore janë tashmë të komprometuara. Ai ka paralajmëruar se aktualisht vetëm një linjë e jashtme e transmetimit të energjisë është funksionale, duke krijuar rrezik të madh për furnizimin e sigurt të centralit.
BE-ja ka përsëritur mbështetjen për misionet e IAEA-së në Ukrainë dhe ka theksuar domosdoshmërinë e respektimit të shtatë elementëve bazë të sigurisë bërthamore gjatë konfliktit. Këto përfshijnë ruajtjen e integritetit fizik të reaktorëve dhe depozitave të mbetjeve radioaktive, sigurimin e funksionimit të pandërprerë të sistemeve të sigurisë, dhe mbrojtjen e stafit nga çdo formë presioni.
Elementë të tjerë thelbësorë janë furnizimi i qëndrueshëm me energji elektrike, zinxhiri logjistik i pandërprerë, monitorimi i vazhdueshëm i niveleve të rrezatimit dhe masat emergjente të përgjigjes. Po ashtu, theksohet rëndësia e kanaleve të sigurta të komunikimit me autoritetet rregullatore dhe palët e tjera të interesuara për të garantuar transparencë dhe reagim të shpejtë.
Në këtë kontekst, BE-ja ka paralajmëruar se çdo përshkallëzim i mëtejshëm i situatës në Zaporizhia do të përbënte një kërcënim jo vetëm për Ukrainën, por për të gjithë Evropën dhe për sigurinë ndërkombëtare.
