Dy projekte strategjike për gazin natyror, me vlerë mbi 93 milionë euro, janë miratuar për financim nga donatorët dhe bankat ndërkombëtare.
Korniza e Investimeve për Ballkanin Perëndimor (WBIF) ka kualifikuar dy projekte madhore në sektorin e gazit natyror, të cilat pritet të ndryshojnë panoramën energjetike të Shqipërisë. Bëhet fjalë për depozitimin nëntokësor të gazit në Dumre, me vlerë 75.3 milionë euro, dhe linjën e transmetimit të gazit Fier–Vlorë, me kosto 17.4 milionë euro.
Të dy projektet synojnë të realizohen brenda katër viteve të ardhshme, me përfundim të pritshëm rreth vitit 2030, dhe aktualisht janë në fazën e përgatitjes. Shqipëria, bashkë me Kosovën dhe Malin e Zi, mbeten ndër të paktat vende në Evropë të shkëputura nga rrjetet ndërshtetërore të transmetimit të gazit. Kjo gjendje është pasojë e rënies së prodhimit vendas, i cili ka zbritur nga 1 miliard metra kub në vitin 1982 në vetëm 0.01 miliard metra kub sot.
Pjesa më e madhe e infrastrukturës ekzistuese të gazit është e amortizuar dhe jashtë funksioni. Përjashtim bën vetëm tubacioni i rinovuar nga fusha e gazit në Delvinë drejt rafinerisë së Ballshit. Për të garantuar furnizim të qëndrueshëm, kërkohet ndërtimi i një sistemi të ri transmetimi dhe shpërndarjeje gazi.
Sipas WBIF, depozitimi nëntokësor në Dumre do të ketë një rol kyç në zhvillimin afatgjatë të sistemit të gazit në Shqipëri. Ky projekt do të rrisë sigurinë e furnizimit duke shfrytëzuar gazin nga Lindja e Mesme dhe Rajoni Kaspik përmes Gazsjellësit Trans Adriatik (TAP). Ai pritet të mbështesë edhe prodhimin e energjisë elektrike jashtë orarit të pikut, duke balancuar varësinë nga hidrocentralet.
Nëse depozita e gazit në Dumre vihet në punë sipas afateve, Shqipëria do të shmangë importin e energjisë elektrike pas vitit 2030 dhe mund të krijojë tepricë për eksport. Projekti gjithashtu hap rrugën për ndërtimin e termocentraleve me gaz, të cilat do të zëvendësonin përdorimin e naftës.
Projekti i dytë i miratuar, linja Fier–Vlorë, përfshin ndërtimin e një tubacioni 40 km që lidh TEC-in e Vlorës me TAP-in. Një pjesë e investimit do të përdoret për konvertimin e TEC-it të Vlorës në përdorimin e gazit natyror si lëndë djegëse, duke ulur ndotjen dhe koston e prodhimit të energjisë.
Megjithatë, sfida kryesore mbetet sigurimi i investimeve të plota për infrastrukturën e nevojshme, si dhe garantimi i qëndrueshmërisë ekonomike të këtyre projekteve. Nëse këto kushte plotësohen, Shqipëria mund të shndërrohet në një pikë strategjike të tregut rajonal të energjisë.
