Banorët e Fierit përballen çdo javë me ndërprerje uji, presion të ulët dhe fatura të larta, ndërsa gjysma e ujit humbet para se të mbërrijë në shtëpi.
Në lagjen “29 Nëntori” të Fierit, një banor u ankua në redaksinë e TV Apollon për mungesën e furnizimit të qëndrueshëm me ujë. Ai tha se tubacionet janë të amortizuara dhe se prishjet ndodhin pothuajse çdo javë. Ky rast nuk është i izoluar, por pjesë e një problematike shumë më të gjerë.
Sipas të dhënave të UNECE për vitin 2023, Shqipëria humbi mesatarisht 64.6% të ujit të prodhuar para se të faturohej. Ky tregues, i njohur si “ujë jo i faturuar” (NRW), lidhet me rrjete të vjetruara, rrjedhje të shumta dhe lidhje të paligjshme. Fieri përballet me të njëjtin fenomen, shpeshherë mbi mesataren kombëtare.
Njoftimet e UK Fier në rrjetet sociale dëshmojnë ndërprerje të vazhdueshme furnizimi për shkak të defekteve në rrjet. Më 14 gusht, kompania paralajmëroi kufizim uji në disa lagje për shkak të një çarje në tubacionin kryesor. Vetëm dy javë më vonë, një tjetër njoftim raportoi defekt në linjën e furnizimit për zonën e Sheqit.
Ekspertët e Bankës Botërore theksojnë se presioni i lartë në tubacionet e vjetra rrit rrezikun e çarjeve dhe humbjeve. Në Fier, kjo situatë përkeqësohet nga depozitat e vjetra të ujit, të cilat nuk sigurojnë kapacitet të mjaftueshëm rezervë gjatë defekteve.
Ndërkohë, faturat për abonentët mbeten të larta. Sipas raportit të ERRU, kostot e humbjeve teknike dhe të menaxhimit të dobët shpërndahen tek konsumatori final. Kjo do të thotë se qytetarët paguajnë jo vetëm për ujin që konsumojnë, por edhe për atë që humbet në rrjet.
Investimet e deklaruara nga AKUK dhe bashkia për rehabilitimin e rrjetit nuk kanë dhënë ende efektin e pritur. Kontratat e performancës, të cilat synojnë uljen e NRW, nuk po arrijnë të ndryshojnë realitetin e përditshëm në Fier.
Një banore e lagjes “1 Maji” tregon: “Çdo javë kemi orare dhe presion të ulët. Depoja është e vjetër, por faturat vijnë plot.” Këto zëra qytetarësh pasqyrojnë mungesën e transparencës dhe të planifikimit afatgjatë.
Bashkia Fier dhe UK Fier nuk kanë ofruar ende një plan të detajuar 12–24 mujor për zëvendësimin e tubacioneve dhe përmirësimin e cilësisë së ujit. Gjithashtu, mungon një publikim i rregullt i analizave të ujit, çka lë hapësirë për shqetësime mbi cilësinë.
Hartë me zonat problematike të ujit të pijshëm në Fier
Strategjia kombëtare për ujësjellësin 2023–2030 parashikon uljen graduale të humbjeve dhe përmirësimin e infrastrukturës. Megjithatë, pa një monitorim të vazhdueshëm dhe raportim publik të rezultateve, objektivat rrezikojnë të mbeten në letër.
Një hartë e përgatitur nga të dhënat e njoftimeve të UK Fier tregon zona ku ndërprerjet përsëriten më shpesh. Shumë prej këtyre lagjeve kanë pasur të paktën katër kufizime furnizimi vetëm në tre muajt e fundit.
Sipas të dhënave të INSTAT, prefektura e Fierit ka një numër të konsiderueshëm familjesh që raportojnë ndërprerje të shpeshta të ujit, veçanërisht gjatë muajve të verës. Ky problem shtohet në zonat turistike, ku kërkesa rritet dhe furnizimi dobësohet.
Në planin afatshkurtër, ekspertët sugjerojnë që UK Fier të publikojë të dhëna mujore për nivelin e NRW dhe orët e furnizimit në çdo lagje. Kjo transparencë do t’i lejonte qytetarët dhe institucionet të monitorojnë progresin real.
Një grafik i bazuar në të dhënat e UNECE tregon se humbjet e ujit në Shqipëri kanë mbetur të larta që nga viti 2019, duke u luhatur mbi 60%. Nëse nuk ndërhyhet me urgjencë, ky trend do të vazhdojë të rëndojë mbi konsumatorin.
Për Fierin, beteja për ujin nuk është vetëm çështje teknike, por edhe sociale. Banorët duan ujë të pastër dhe të pandërprerë, ndërsa institucionet duhet të tregojnë se çdo investim përkthehet në shërbim më të mirë.
Në fund, kërkesa kryesore e qytetarëve është e qartë: më shumë transparencë, më pak humbje dhe një rrjet që nuk e lë gjysmën e ujit të humbasë rrugës.
