Privatizime të dyshimta dhe leje ndërtimi brenda zonave të mbrojtura kanë ngritur shqetësim për shkatërrimin e pasurisë publike dhe mjedisit në Fier.
Në dekadën e fundit, qarku i Fierit është përballur me një valë privatizimesh të tokës publike, shpesh të shoqëruara me dyshime për shkelje ligjore dhe procedura të manipuluara. Të dhënat nga Regjistri i Pasurive të Paluajtshme dhe vendimet e Këshillit Bashkiak tregojnë se një pjesë e madhe e këtyre tokave ndodhet pranë vijës bregdetare dhe lagunave të mbrojtura.
Sipas burimeve lokale, përfituesit kryesorë të këtyre privatizimeve nuk janë komunitetet që jetojnë në këto zona, por kompani të lidhura me figura politike dhe biznesmenë me ndikim. Juristët e së drejtës së pronës kanë theksuar se një pjesë e kontratave është nënshkruar me çmime simbolike, ndërkohë që vlera reale e tregut është shumë më e lartë. Kjo ka ngritur dyshime për korrupsion dhe përfitime të paligjshme.
Aktivistët e mjedisit në Fier paralajmërojnë se ndërtimet po shtrihen në zona të shpallura të mbrojtura, si ato pranë lagunës së Karavastasë dhe zonës bregdetare të Semanit. Sipas raporteve të Agjencisë Kombëtare të Mjedisit, disa leje ndërtimi janë dhënë në kundërshtim të hapur me ligjin, duke lejuar ndërhyrje që dëmtojnë ekosistemin dhe biodiversitetin.
Banorët e zonave bregdetare shprehen të shqetësuar për humbjen e hapësirave publike. Një prej tyre, me dekada që jeton pranë lagunës, tregon se tokat ku dikur kishin qasje të lirë tani janë të rrethuara dhe të shfrytëzuara për resorte private. “Nuk na lejojnë as të afrohemi te uji si më parë. Çdo gjë është privatizuar,” shprehet ai.
Ish-zyrtarë të urbanistikës pranojnë se presioni nga investitorët dhe politika ka qenë i madh. Në disa raste, vendimmarrjet për lejet e ndërtimit janë marrë me procedura të përshpejtuara, pa konsultim publik dhe pa studime të plota mjedisore. Një ish-drejtues lokal, në kushte anonimiteti, rrëfen se disa projekte kanë marrë miratim brenda pak ditësh, pavarësisht se ishin në kundërshtim me planin urbanistik.
Nga ana tjetër, autoritetet bashkiake deklarojnë se çdo leje është dhënë në përputhje me ligjin dhe se zhvillimi turistik është i nevojshëm për ekonominë e zonës. Megjithatë, juristët kundërshtojnë këtë argument, duke theksuar se zhvillimi ekonomik nuk mund të vijë duke shkatërruar hapësirat publike dhe mjedisin.
Të dhënat e mbledhura tregojnë se në dhjetë vitet e fundit janë privatizuar mbi 300 hektarë tokë publike në qarkun e Fierit. Rreth 40% e kësaj sipërfaqeje ndodhet në zona me status të mbrojtur mjedisor, ndërsa pjesa tjetër në toka bujqësore që shërbenin për komunitetin lokal.
Përfituesit e këtyre tokave shpesh janë kompani ndërtimi të regjistruara në emra të ndryshëm, por me lidhje të dukshme me të njëjtin grup interesash. Analizat e kontratave dhe dokumenteve noteriale sugjerojnë skema të ndërlikuara për fshehjen e pronësisë reale dhe shmangien e kontrollit publik.
Raportet e Agjencisë Kombëtare të Mjedisit për vitet e fundit evidentojnë rritje të ndotjes në zonat ku janë dhënë leje ndërtimi, sidomos pranë vijës bregdetare. Ekspertët thonë se kjo lidhet drejtpërdrejt me ndërhyrjet në infrastrukturën natyrore, heqjen e sipërfaqeve pyjore dhe ndryshimin e shtratit të lumenjve.
Shumë nga këto ndërtime nuk kanë leje për menaxhimin e ujërave të zeza, duke rrezikuar ndotjen e lagunave dhe humbjen e habitateve të shpendëve të rrallë. Aktivistët theksojnë se mungesa e reagimit të institucioneve shton dyshimet për lidhje të ngushta mes përfituesve dhe zyrtarëve vendimmarrës.
Ndërkohë, banorët e zonave të prekura po përgatiten për të nisur peticione dhe aksione ligjore. Ata kërkojnë transparencë të plotë mbi listën e përfituesve, çmimet e shitjes së tokës dhe bazën ligjore të çdo lejeje ndërtimi. Në mungesë të një reagimi institucional, shoqëria civile premton se do të vazhdojë presionin publik.
Juristët sugjerojnë që Prokuroria e Fierit dhe Strukturat e Posaçme Antikorrupsion të hapin hetime mbi procedurat e privatizimit dhe dhënies së lejeve. Sipas tyre, gjurmët e transaksioneve financiare dhe lidhjet e pronësisë janë të mjaftueshme për të ngritur çështje penale.
Nëse hetimet do të zbulojnë shkelje të rënda, mund të vendoset konfiskimi i pronave dhe kthimi i tyre në administrim publik. Kjo do të ishte një fitore e madhe për komunitetet dhe mjedisin, por kërkon një vullnet të fortë politik që deri më tani ka munguar.
Ndërkohë, presioni nga organizatat mjedisore dhe mediat po rritet. Raste të ngjashme në zona të tjera të vendit kanë përfunduar me vendime gjykate që i kanë kthyer tokat në pronë publike, duke krijuar shpresë se edhe në Fier mund të ndodhë një zhvillim i tillë.
Në fund, mbetet e qartë se çështja e tokave publike dhe lejeve të ndërtimit në Fier është një test për shtetin ligjor, transparencën dhe respektimin e interesit publik mbi fitimin privat.
Burimet e lajmit:
· Vendime të Këshillit Bashkiak Fier (2015–2024).
· Regjistri i Pasurive të Paluajtshme, Drejtoria Vendore Fier.
· Intervistë me aktivistë lokalë të mjedisit, gusht 2025.
· Shoqata e Juristëve të së Drejtës së Pronës, korrik 2025.
· Agjencia Kombëtare e Mjedisit, raport mbi ndërtimet në zonat e mbrojtura (2023–2024).
· Dëshmi e ish-zyrtarit të urbanistikës Fier, dhënë në kushte anonimiteti, korrik 2025.
· Procesverbal i mbledhjes së Këshillit Bashkiak Fier, 2022.
· Opinion ligjor nga juristë të pavarur, maj 2025.
· Regjistri i Pasurive të Paluajtshme Fier, 2015–2025.
· Raport investigativ, prill 2025.
· Analizë kontratash noteriale, Arkiva Noteriale Fier, mars 2025.
· Agjencia Kombëtare e Mjedisit, raport mjedisor 2024.
· Intervistë me ekspertë të biodiversitetit, gusht 2025.
· Raport mbi menaxhimin e ujërave të zeza në zonat turistike, AKM 2024.
· Ligji nr. 20/2020 për konfiskimin e pasurive të fituara në mënyrë të paligjshme.
· Vendime gjykate për raste të ngjashme, Gjyqësori Shqiptar, 2019–2023.
· Opinion editorial në “Apollon TV”, gusht 2025.
