Çmimet e larta dhe rritja e turistëve kanë shtyrë të ardhurat e bareve e restoranteve në nivele rekord, duke e bërë gastronominë shqiptare një magnet të ri për vizitorët.
Të dhënat e fundit të INSTAT tregojnë se gjatë vitit 2023 shqiptarët dhe turistët shpenzuan rreth 800 milionë euro në bare e restorante. Ky nivel, i përkthyer në 80,7 miliardë lekë, shënon një rritje prej 17% krahasuar me vitin paraardhës. Fitimet neto arritën në 13,8 miliardë lekë, duke përfaqësuar 17% të xhiros totale të sektorit.
Rritja e fortë e të ardhurave në dekadën e fundit ka marrë hov sidomos pas vitit 2017, kur turizmi nisi të zhvillohej me ritme të shpejta, veçanërisht në zonat bregdetare. Periudha e pandemisë solli një rënie të ndjeshme, por vitet 2022 dhe 2023 shënuan rikuperim të shpejtë, duke kthyer sektorin në një prej motorëve kryesorë të ekonomisë.
Dy faktorë kryesorë po e nxisin këtë zhvillim: rritja e numrit të turistëve dhe shtrenjtimi i çmimeve. Pas pandemisë dhe krizës së ushqimeve të nxitur nga lufta në Ukrainë, çmimet e lëndëve të para, pijeve dhe kafesë në bare u rritën ndjeshëm. Vetëm në vitin 2023, inflacioni për ushqimet u regjistrua mbi 13%, me gatimet me bazë mishi që pësuan rritjen më të madhe.
Megjithëse të ardhurat dhe fitimet u rritën, numri i bizneseve në këtë sektor u tkurr nga viti 2019 deri në 2023. Ky fenomen lidhet me konsolidimin e rrjeteve të mëdha dhe mbylljen e bareve të vogla, kryesisht në zonat rurale të prekura nga emigracioni. Ndërkohë, punësimi në sektor gjatë vitit 2023 ishte vetëm 2,3% më i lartë se në vitin paraardhës.
Ekspertët parashikojnë se ky trend rritjeje ka vazhduar edhe në vitet 2024-2025, pasi çmimet e restoranteve në Shqipëri mbeten më të ulëta se në Perëndim. Kuzhina shqiptare, me kombinimin e recetave mesdhetare dhe tradicionale, po fiton gjithnjë e më shumë vëmendje, duke e vendosur vendin si një destinacion tërheqës për turizmin gastronomik.
Megjithatë, për të shfrytëzuar plotësisht potencialin, sektori ka nevojë për më shumë standardizim, trajnime për personelin dhe promovim të ushqimit tradicional. Vetëm kështu Shqipëria mund të përforcojë pozicionin e saj si një qendër kulinare unike në Mesdhe.
