Banka Qendrore e Rusisë rriti të premten normën kryesore të interesit me dy pikë përqindjeje, duke e çuar atë në një nivel rekord prej 21%.
Ky hap u ndërmor për të frenuar rritjen e inflacionit, ndërsa shpenzimet masive qeveritare për ushtrinë, për shkak të konfliktit në Ukrainë, po krijojnë një presion të lartë mbi ekonominë, e cila po përballet me sfida për të përballuar kërkesën për mallra dhe shërbime dhe për të përmbajtur rritjen e pagave të punëtorëve.
Në një deklaratë, banka qendrore tha se “rritja e kërkesës së brendshme po tejkalon ndjeshëm kapacitetet për zgjerimin e furnizimit të mallrave dhe shërbimeve.” Inflacioni, sipas deklaratës, është “dukshëm më i lartë se parashikimi i bankës për korrikun” dhe “pritshmëritë për inflacion vazhdojnë të rriten.” Banka ka lënë të hapur mundësinë për rritje të tjera të normës së interesit në dhjetor.
Ekonomia ruse vazhdon të tregojë rritje, kryesisht për shkak të të ardhurave të larta nga eksporti i naftës dhe rritjes së shpenzimeve qeveritare, shumica e të cilave shkojnë për ushtrinë, pasi konflikti në Ukrainë tashmë ka hyrë në vitin e tretë. Kjo rritje ka shtuar inflacionin, të cilin banka qendrore po përpiqet ta kontrollojë me norma më të larta të interesit, duke e bërë më të kushtueshme huamarrjen dhe shpenzimet për mallra, për të lehtësuar presionin mbi çmimet.
Guvernatorja e Bankës Qendrore, Elvira Nabiullina, tha se inflacioni pritet të jetë dyfish më i lartë se objektivi i bankës prej 4% në vit dhe theksoi se banka mbetet e angazhuar për ta ulur atë në këtë nivel. Nabiullina vuri në dukje se inflacioni ka tejkaluar objektivat për shkak të rritjes së shpenzimeve qeveritare dhe rregullave të favorshme bankare që kanë nxitur bankat komerciale të japin më shumë kredi. Ajo shtoi se vite të tëra rritjeje të çmimeve që tejkaluan objektivat kanë përforcuar pritshmëritë e larta të inflacionit tek konsumatorët.
“Kemi një inercion të lartë të pritshmërive inflacioniste, pasi inflacioni ka tejkaluar nivelin e objektivit për katër vjet,” tha Nabiullina. “Sa më shumë që inflacioni tejkalon objektivat, aq më pak njerëzit dhe kompanitë besojnë se mund të kthehet në nivele të ulëta.”
Kjo është norma më e lartë e interesit në Rusi që prej prezantimit të saj në 2013, e cila zëvendësoi efektivisht normën e rifinancimit, një instrument i ngjashëm. Norma e mëparshme rekord ishte në shkurt 2022, kur banka qendrore e rriti në 20% për të mbështetur rublën pas sanksioneve të ashpra perëndimore të vendosura pas dërgimit të trupave ruse në Ukrainë.
Ekonomia e Rusisë u rrit me 4.4% në tremujorin e dytë të vitit 2024, me një papunësi të ulët prej 2.4%. Fabrikat po funksionojnë me kapacitet të plotë, dhe gjithnjë e më shumë prej tyre po përqendrohen në prodhimin e armëve dhe pajisjeve të tjera ushtarake. Prodhuesit vendas gjithashtu po përpiqen të mbulojnë boshllëqet e lëna nga ulja e importeve për shkak të sanksioneve perëndimore dhe vendimeve të kompanive të huaja për të ndërprerë bizneset e tyre në Rusi.
Të ardhurat qeveritare mbështeten nga rritja ekonomike dhe nga eksportet e vazhdueshme të naftës dhe gazit, me sanksione të cilat kanë zbrazëtira dhe një kufi çmimi prej 60 dollarësh të vendosur nga qeveritë perëndimore për naftën ruse. Rusia ka arritur të anashkalojë këtë kufi duke rreshtuar një flotë tankerësh pa sigurim perëndimor, duke fituar rreth 17 miliardë dollarë nga të ardhurat e naftës vetëm në korrik.
Chris Weafer, CEO i Macro-Advisory Ltd., vërejti se me rritjen e normës, banka qendrore synon të sinjalizojë shqetësimin e saj për pabarazitë në ekonomi që mund të shkaktojnë probleme serioze dhe madje mund të nxisin një krizë ose recesion. Ai theksoi se shpenzimet për mbrojtjen, ku mbi një e treta e buxhetit të vitit të ardhshëm është caktuar për industrinë ushtarake, kanë nxitur rritjen ekonomike, por gjithashtu kanë përkeqësuar pabarazitë në ekonomi.
Weafer theksoi se mungesat e fuqisë punëtore si rezultat i rënies së popullsisë, si dhe fakti që punëtorët largohen nga punët në fabrika për të hyrë në ushtri, kanë shkaktuar një rritje të madhe të pagave dhe kanë ushqyer një bum konsumi.
“Banka qendrore po përpiqet të mbajë normat e interesit sa më të larta për të ulur këtë efekt, pasi paralajmëron se mbinxehja e ekonomisë konsumatore mund të destabilizojë ekonominë në një të ardhme jo të largët,” tha Weafer. Ai e përshkroi rritjen e normës jo aq si një “thirrje për ndihmë”, por si një “klithmë dhimbjeje nga banka qendrore,” duke sinjalizuar qeverinë se niveli i lartë i shpenzimeve për çështjet ushtarake nuk mund të vazhdojë pafundësisht.
