Shtetet e Bashkuara kanë vendosur sanksione kundër prokurorit të Gjykatës Penale Ndërkombëtare (ICC), Karim Khan, pasi ai lëshoi urdhër-arreste për kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu dhe ish-ministrin e mbrojtjes Yoav Gallant, lidhur me dyshimet për krime lufte në Gaza.
Ky vendim ka nxitur reagime të forta në skenën ndërkombëtare, duke përfshirë dënime nga Kombet e Bashkuara dhe vendet anëtare të ICC-së.
Sanksionet e SHBA-së përfshijnë ngrirjen e aseteve të Khan në territorin amerikan dhe një ndalim udhëtimi që i pengon atij dhe familjes së tij hyrjen në SHBA. Vendimi u miratua përmes një urdhri ekzekutiv, i cili argumenton se ICC ka tejkaluar autoritetin e saj dhe ka krijuar “një precedent të rrezikshëm” që mund të vërë në shënjestër shtetasit amerikanë dhe aleatët e tyre.
Në një deklaratë zyrtare, Departamenti i Thesarit konfirmoi se Khan është shtuar në listën e personave të sanksionuar, duke ndaluar çdo transaksion financiar mes tij dhe qytetarëve amerikanë. ICC e dënoi ashpër këtë veprim, duke mbrojtur mandatin e saj si një institucion që kërkon “drejtësi dhe llogaridhënie për miliona viktima të mizorive”.
Kombet e Bashkuara kanë shprehur shqetësimin e tyre për këtë masë, duke nënvizuar rolin kyç të ICC-së në mbrojtjen e drejtësisë ndërkombëtare. Sipas tyre, këto sanksione mund të dëmtojnë legjitimitetin e përpjekjeve globale për ndëshkimin e krimeve të luftës.
SHBA nuk e ka njohur kurrë juridiksionin e ICC-së dhe ka ndërmarrë veprime të ngjashme edhe në të kaluarën. Në vitin 2020, administrata Trump sanksionoi paraardhësen e Khan, Fatou Bensouda, për hetimet mbi veprimet e SHBA-së në Afganistan, por këto sanksione u hoqën më vonë nga Presidenti Joe Biden. Ndërkohë, Uashingtoni e kishte mbështetur më parë Khan kur ai lëshoi urdhër-arreste kundër presidentit rus Vladimir Putin dhe një zyrtareje të Kremlinit për deportimin e supozuar të fëmijëve ukrainas.
Reagimi ndërkombëtar ndaj sanksioneve ndaj Khan ka qenë i fortë. Një grup prej 79 shtetesh anëtare të ICC-së paralajmëroi se ky vendim minon sundimin e ligjit dhe mund të ndikojë negativisht në punën e gjykatës. Ndërkohë, mbetet e paqartë se si këto masa do të ndikojnë në lëvizjen dhe detyrat e Khan si prokuror i ICC-së, veçanërisht për shkak të marrëveshjeve mes OKB-së dhe SHBA-së që zakonisht i lejojnë zyrtarët e gjykatës të udhëtojnë në Nju Jork për raportime zyrtare.
Ky zhvillim vjen pak ditë pas vizitës së kryeministrit izraelit në Uashington, ku ai vlerësoi administratën amerikane për mbështetjen kundër ICC-së. Khan ka akuzuar Netanyahun dhe Gallant për krime lufte, duke pretenduar se ata kanë urdhëruar sulme të drejtpërdrejta ndaj popullsisë civile në Gaza. Me këtë vendim, tensionet midis SHBA-së dhe institucioneve të drejtësisë ndërkombëtare pritet të thellohen edhe më tej.
