8 Prilli, Dita Ndërkombëtare e Romëve, është një ngjarje që përmbyll traditën e një populli të lashtë dhe të shumëfishtë në ngjyrat e tij kulturore.
Dita Ndërkombëtare e Romëve është shënuar për herë të parë në vitin 1971, kur u organizua një konferencë në Londër, raporton gazetari Ndriçim Gjoshi.
Ajo u përcaktua si data që do të nderonte dhe do të mbështeste të drejtat dhe traditat e këtij komuniteti. Kjo ditë, e cila festohet më 8 Prill, i jep mundësinë romëve të shprehin kulturën e tyre dhe të kërkojnë më shumë të drejta. Gjatë kësaj dite, theksohet rëndësia e flamurit dhe himnit të romëve, “Gelem Gelem”, dhe e gjuhës rome që e bëjnë këtë komunitet një entitet të veçantë etno-kulturor.
Romët janë një popull që kanë origjinën nga India dhe kanë arritur në Ballkan rreth gjashtë shekuj më parë. Pavarësisht prejardhjes së tyre, ata janë shpërndarë më pas në shumë shtete të Evropës dhe kanë krijuar një identitet të veçantë të mbushur me vlera kulturore të pasura. Dita Ndërkombëtare e Romëve është një mundësi për të reflektuar mbi rrugëtimin e këtij komuniteti dhe për të kërkuar një të ardhme më të drejtë dhe më të barabartë.
Një ngjarje e veçantë që shënon këtë ditë është intervista ekskluzive e dhënë për kamerën e televizionit Apollon nga Drejtori Ekzekutiv i Unionit për Zhvillim dhe Integrim të Minoritetit Rom, “Amaro-Drome”, Z. Ferit Milanj. Në këtë intervistë, ai dha një mesazh të fuqishëm për të drejtat e minoritetit rom në Shqipëri dhe për rëndësinë e angazhimit të shtetit dhe shoqërisë për të siguruar mundësi të barabarta për këtë komunitet.
Përderisa Dita Ndërkombëtare e Romëve është një festë që nderon pasurinë kulturore dhe etnike të këtij populli, ajo gjithashtu shërben si një apel për përmirësimin e kushteve të jetesës dhe për avancimin e të drejtave të romëve. Shumë romë, veçanërisht ata që jetojnë në Shqipëri, ende përballen me sfida të mëdha, përfshirë diskriminimin dhe marginalizimin social. Dita e Romëve është një mundësi për të rikujtuar shoqërinë se këta individë janë pjesë e pandashme e strukturës sociale dhe duhet të kenë të drejta të barabarta.
Në këtë kontekst, është e rëndësishme që festa e 8 Prillit të përdoret për të krijuar ndërgjegjësim dhe për të kërkuar përpjekje më të mëdha nga ana e institucioneve për të përmirësuar kushte dhe mundësi për romët. Kjo ditë, përveç se është një festë, është një mundësi për të reflektuar mbi arritjet dhe sfidat e këtij komuniteti, si dhe për të krijuar një shoqëri më të hapur dhe më të barabartë.
Në fund, mesazhi që jep Z. Milanj, Drejtori Ekzekutiv i “Amaro-Drome”, është i qartë: romët duhet të kenë mundësi të barabarta dhe shoqëria duhet t’i pranojë ata si një pjesë të natyrshme të diversitetit të saj. Të drejtat e romëve janë të drejta njerëzore dhe duhet të trajtohen si të tilla nga çdo individ dhe institucion.
